Ενότητα 13 - Αρχαία Ελληνικά Β' Γυμνασίου

Γάιος Μουσώνιος Ροῦφος (Στοβαῖος, Ἀνθολόγιον, 3.28.37), διασκευὴ

Αρχαίο Κείμενο	Μετάφραση
Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν,	​Ενώ είναι πολλές οι ευχαριστήσεις,
αἵ τὸν ἄνθρωπον ἐνδιδόναι αὐταῖς βιάζονται παρὰ τὸ συμφέρον,	οι οποίες εξαναγκάζουν τον άνθρωπο να υποκύψει σ’ αυτές παρά το συμφέρον του,
δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περὶ τροφὴν ἡδονή.	η πιο ακατανίκητη νομίζω ότι είναι η ευχαρίστηση της τροφής.
Ταῖς μὲν γὰρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμεν,	Για τις άλλες ηδονές ερχόμαστε πιο σπάνια σε επαφή,
ταύτης δὲ ἀνὰ πᾶσαν ἡμέραν πάντως πειρᾶσθαι ἀνάγκη,	ενώ αυτήν είναι ανάγκη να τη γευόμαστε οπωσδήποτε κάθε μέρα,
ὥστε πλείους οἱ ἐνταῦθα κίνδυνοι.	ώστε να είναι σ’ αυτήν την περίπτωση περισσότεροι οι κίνδυνοι.
Καὶ γὰρ ὁ πλέον ἢ δεῖ ἐσθίων ἁμαρτάνει,	Γιατί, και αυτός που τρώει περισσότερο απ’ όσο πρέπει αμαρτάνει,
καὶ ὁ κατασπεύδων ἐν τῷ ἐσθίειν,	και αυτός που τρώει λαίμαργα,
καὶ ὁ τὰ ἡδίω τῶν ὑγιεινοτέρων βρώματα προτιμῶν.	​και αυτός που προτιμάει τις πιο ευχάριστες παρά τις υγιεινές τροφές.
Ἔστι δὲ ἁμαρτία περὶ τροφὴν	Είναι σφάλμα σχετικά με την τροφή
καὶ ὅταν παρὰ κοινὸν προσφερώμεθα αὐτήν.	όταν την τρώμε σε λάθος ώρα.
Ἔτι δὴ καὶ ἄλλων ἁμαρτιῶν οὐσῶν περὶ τροφήν,	Υπάρχουν ακόμη κι άλλα σφάλματα με την τροφή,
δεῖ ἁπασῶν καθαρεύειν.	και πρέπει απ’ όλα να απέχουμε.
Καθαρεύοι δ’ ἂν τις ἐθίζων αὐτὸν αἱρεῖσθαι σῖτον	Και θα μπορούσε κάποιος να τα αποφύγει, αν συνήθιζε τον εαυτό του να επιλέγει τροφή
οὐχ ἵνα ἥδηται ἀλλ’ ἵνα τρέφηται,	​όχι για να ευχαριστιέται αλλά για να τρέφεται,
οὒδ’ ἵνα λεαίνηται τὴν κατάποσιν	​όχι για ευχαριστεί τον οισοφάγο του
ἀλλ’ ἵνα ῥωννύηται τὸ σῶμα.	αλλά για να δυναμώνει το σώμα του.
Καὶ γὰρ γέγονεν ἡ μὲν κατάποσις δίοδος εἶναι τροφῆς,	Γιατί ο οισοφάγος έχει δημιουργηθεί για να είναι δίοδος της τροφής,
οὐχ ἡδονῆς ὄργανον,	και όχι όργανο ευχαρίστησης
ἡ δὲ γαστὴρ τοῦ αὐτοῦ χάριν	ενώ η κοιλιά (έχει δημιουργηθεί) για χάρη του ίδιου (λόγου)
οὗπερ ἕνεκα καὶ φυτῷ ῥίζα γέγονεν.	​για τον οποίο έχει δοθεί στο φυτό η ρίζα.
Διὸ καὶ προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν,	​Γι’ αυτό και ταιριάζει σε μας να τρώμε για να ζούμε,
οὐχ ἵνα ἡδώμεθα.	και όχι για να ευχαριστιόμαστε.

Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. 100)

1. Πώς χαρακτηρίζει ο συγγραφέας τις απολαύσεις που σχετίζονται με το φαγητό και με ποια επιχειρήματα στηρίζει την άποψή του;
Σύμφωνα με τον Γάιο Μουσώνιο Ρούφο, υπάρχουν πολλές απολαύσεις στη ζωή του ανθρώπου για χάρη των οποίων ο άνθρωπος πηγαίνει κόντρα στο ίδιο του το συμφέρον. Από τις απολαύσεις αυτές η πιο δύσκολη για να της αντισταθούμε είναι η ευχαρίστηση του φαγητού. Το επιχείρημα στο οποίο ο συγγραφέας στηρίζει την άποψή του αυτή βασίζεται στο ότι η ευχαρίστηση της τροφής είναι κάτι με το οποίο ερχόμαστε αντιμέτωποι σε καθημερινή βάση, με αποτέλεσμα να είναι πιο πιθανό να σφάλουμε στον τρόπο που τη διαχειριζόμαστε.

2. Ποια σφάλματα που σχετίζονται με τη διατροφή επισημαίνονται στο κείμενο;
Προκειμένου να αντλήσει την ευχαρίστηση που σχετίζεται με την τροφή ο άνθρωπος υποπίπτει συχνά σε διάφορα σφάλματα που αποβαίνουν ενάντια στο συμφέρον του. Για παράδειγμα πολλοί άνθρωποι τρώνε μεγάλες ποσότητες, άλλοι τρώνε λαίμαργα ή προτιμούν τις ανθυγιεινές, αλλά ευχάριστες τροφές, από τις πιο υγιεινές. Τέλος, ένα ακόμη σφάλμα σχετικά με την τροφή αφορά την ώρα της ημέρας που επιλέγουμε να τρώμε.

3. Ποια είναι, σύμφωνα με τον Μουσώνιο Ρούφο, η ενδεδειγμένη συμπεριφορά στα θέματα της διατροφής;
Σύμφωνα με τον Μουσώνιο Ρούφο, για να αποφύγει κανείς τα σφάλματα που σχετίζονται με την τροφή, θα πρέπει να τρώει όχι για να ικανοποιήσει τον οισοφάγο του, αλλά για να καλύψει την ανάγκη του σώματός του. Ο οισοφάγος και το στομάχι δεν είναι όργανα ηδονής αλλά τα μέσα για να ικανοποιήσουμε τις απαιτήσεις του σώματός μας για ενέργεια. Επομένως, όσο ο άνθρωπος δεν αντιμετωπίζει την τροφή σαν πηγή ευχαρίστησης, αλλά τρώει μόνο για να καλύψει τις ανάγκες του, δεν έχει κίνδυνο να ξεφύγει από την σωστή διατροφική συμπεριφορά και να προκαλέσει προβλήματα στην υγεία του.

4. Πιστεύετε ότι όσα παρατηρεί ο Μουσώνιος Ρούφος είναι επίκαιρα στην εποχή μας; Να τεκμηριώσετε την άποψή σας.
Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, το μεσημεριανό τραπέζι στον δυτικό κόσμο είναι πλούσιο και γεμάτο τροφές κάθε είδους. Ωστόσο, οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής και ο αστικός τρόπος διαβίωσης, έχουν οδηγήσει τον άνθρωπο σε μια διατροφική συμπεριφορά που τελικά έρχεται κόντρα στην σωματική του υγεία. Τα φαστ φουντ, τα μεταλλαγμένα τρόφιμα, τα έτοιμα γεύματα γεμάτα συντηρητικά, είναι πλέον μια καθημερινή, εύκολη, γρήγορη και κυρίως απολαυστική λύση, η οποία όμως έχει μακροπρόθεσμα δυσάρεστο αντίκτυπο στην υγεία μας. Φυσικά, η προτροπή του Μουσώνιου Ρούφου να τρώμε μόνο για να καλύψουμε τις ανάγκες μας και όχι για χάριν της ευχαρίστησης, απέχει πολύ από τους στόχους της σημερινής κοινωνίας, όπου η μικρές χαρές αυτού του τύπου είναι πολύ σημαντικές για την ποιότητα της ζωής μας. Ωστόσο, η θέση του απέναντι στις αλόγιστες απολαύσεις δεν είναι καθόλου ανεπίκαιρη. Θα πρέπει και σήμερα ο άνθρωπος να αναζητήσει την ισορροπία ανάμεσα στην ευχαρίστηση και την ωφέλεια, ώστε να χαίρεται τα γεύματά του αλλά και να φροντίζει τη σωματική του υγεία.

Αρχαία/Νέα Ελληνική	Ενδεικτική πρόταση

Νέα Ελληνική	Ενδικτική πρόταση

Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. )

​Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. )

​Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. )