Ενότητα 10- Αρχαία Α' Γυμνασίου

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α' Γυμνασίου
Ενότητα 10

Ξενοφῶν, Ἀπομνημονεύματα 2.4.1-7 (διασκευή)

Αρχαίο Κείμενο	Μετάφραση
Τοῦτο μὲν πολλῶν ἀκούω,	Αυτό βέβαια ακούω από πολλούς,
ὡς πάντων κτημάτων, κράτιστόν ἐστι φίλος	ότι δηλαδή από όλα τα περιουσιακά στοιχεία το πιο σημαντικό είναι ένας φίλος,
σαφὴς καὶ ἀγαθός,	πιστός και καλός,
παντὸς δὲ μᾶλλον ἐπιμέλονται οἱ πολλοὶ ἢ φίλων κτήσεως	όμως οι περισσότεροι φροντίζουν πιο πολύ για οτιδήποτε άλλο παρά για την απόκτηση φίλων.
Καὶ γὰρ οἰκίας καὶ ἀγροὺς καὶ ἀνδράποδα	Γιατί πράγματι, σπίτια και αγρούς και δούλους
καὶ βοσκήματα καὶ σκεύη ἐπιμελῶς κτῶνται,	και ζώα και σκεύη αποκτούν με επιμέλεια
φίλον δέ, ὃ μέγιστον ἀγαθὸν εἶναί φασιν,	αλλά φίλο, που λένε ότι είναι πολύ μεγάλο αγαθό
οὐχ ὅπως κτήσωνται φροντίζουσι.	δε φροντίζουν να αποκτήσουν.
Καίτοι ποῖος ἵππος ἤ ποῖον ζεῦγος	Και όμως ποιο άλογο ή ποιο ζευγάρι ζώων
οὕτω χρήσιμόν ὥσπερ ὁ χρηστὸς φίλος;	είναι τόσο χρήσιμο όσο βέβαια είναι ο καλός φίλος;
Ποῖον δὲ ἀνδράποδόν οὕτως εὔνουν καὶ παραμόνιμον;	Και ποιος δούλος είναι τόσο καλοπροαίρετος και σταθερός;
Ἤ ποῖον ἄλλο κτῆμά οὕτω πάγχρηστον;	Ή ποιο άλλο απόκτημα είναι τόσο χρήσιμο σε όλα;
Ὁ γὰρ ἀγαθὸς φίλος	Γιατί ο καλός φίλος
ἑαυτόν τάττει πρὸς πᾶν τὸ ἐλλεῖπον τῷ φίλῳ	αφιερώνεται στην κάλυψη των αναγκών του φίλου του
καί, ἄν τέ τινα εὖ ποιῆσαι δέῃ, συνεπισχύει,	και, αν χρειάζεται να κάνει αυτός καλό σε κάποιον, τον ενισχύει βοηθώντας τον,
ἄν τέ τις φόβος ταράττῃ συμβοηθεῖ	και αν τον ταράζει κάποιος φόβος, τον βοηθάει μαζί με άλλους
καὶ εὖ μὲν πράττοντα πλεῖστα εὐφραίνει,	και όταν αυτός ευτυχεί, του προσφέρει πολύ μεγάλη ευχαρίστηση,
σφαλλόμενον δὲ πλεῖστα ἐπανορθοῖ.	ενώ όταν δυστυχεί, καταβάλλει πάρα πολλές προσπάθειες να τον στήσει πάλι στα πόδια του.
Ἀλλ’ ὅμως ἔνιοι πειρῶνται δένδρα μὲν θεραπεύειν τοῦ καρποῦ ἕνεκεν,	Αλλά όμως μερικοί προσπαθούν να καλλιεργήσουν δέντρα για τον καρπό τους,
τοῦ δὲ παμφορωτάτου κτήματος, ὅ καλεῖται φίλος,	ενώ το απόκτημα που παράγει κάθε λογής καρπούς,το οποίο ονομάζεται φίλος,
ἀργῶς καὶ ἀνειμένως οἱ πλεῖστοι ἐπιμέλονται.	οι περισσότεροι το φροντίζουν με βραδύτητα και αμέλεια.

Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. 77)

1. Ποια αντίφαση διαπιστώνει ο Σωκράτης ανάμεσα σε όσα ακούει να λέγονται για τη φιλία και σε όσα βλέπει να συμβαίνουν;
Ο Σωκράτης, σύμφωνα με το κείμενο, παρατηρεί ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν ότι από όλα τα περιουσιακά στοιχεία το πιο σημαντικό είναι ένας φίλος καλός και πιστός. Όμως οι περισσότεροι φροντίζουν πιο πολύ για οτιδήποτε άλλο παρά για την απόκτηση φίλων. Φροντίζουν να αγοράζουν σπίτια, αγρούς, ζώα, και δούλους, δεν φροντίζουν όμως να εξασφαλίσουν για τους εαυτούς τους αξιόπιστους φίλους που είναι κάτι πολύ πολυτιμότερο από όλα αυτά.

2. Γιατί ο καλός και πιστός φίλος είναι αναντικατάστατος κατά τον Σωκράτη; Ποια επιχειρήματα προβάλλει, για να ενισχύσει την άποψή του;
Σύμφωνα με τον Σωκράτη ο πιστός φίλος είναι αναντικατάστατος γιατί αφιερώνεται στην κάλυψη των αναγκών του φίλου του. Αν χρειάζεται να κάνει αυτός καλό σε κάποιον, τον ενισχύει βοηθώντας τον, και αν τον ταράζει κάποιος φόβος, τον βοηθάει μαζί με άλλους, και όταν αυτός ευτυχεί, του προσφέρει πολύ μεγάλη ευχαρίστηση, ενώ όταν δυστυχεί, καταβάλλει πάρα πολλές προσπάθειες να τον στήσει πάλι στα πόδια του. Με λίγα λόγια ο πιστός φίλος συμπαραστέκεται στον φίλο του, όταν αυτός χρειάζεται συμπαράσταση, τον βοηθάει, όταν χρειάζεται βοήθεια, χαίρεται με τη χαρά και λυπάται με τη λύπη του και του συμπαραστέκεται.

3. Ποιοι πιστεύετε ότι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει μια φιλική σχέση στην εποχή μας;
Στην εποχή μας οι φιλικές σχέσεις είναι πολύ περισσότερο ευάλωτες απ᾽ ότι σε άλλες εποχές. Οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητάς μας αποξενώνουν τους ανθρώπους και δεν τους αφήνουν να συνδεθούν πραγματικά με τους άλλους. Συχνά μάλιστα το συμφέρον συνιστά μεγαλύτερο κίνητρο για την ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων απ᾽ ότι η ανιδιοτελής φιλία. Έτσι στις μέρες μας οι περισσότεροι άνθρωποι περισσότερο χρησιμοποιούν τους άλλους ώστε να διασκεδάζουν στις εξόδους τους, στις γιορτές ή τα Σαββατοκύριακα, παρά αναπτύσσουν πραγματικά βαθιές σχέσεις.

Πατήστε εδώ για να μεταφερθείτε στο λεξικό της Νέας Ελληνικής

Αρχαία Ελληνικά / Νέα Ελληνικά	Ενδεικτική Πρόταση
κτήμα	π.χ. Ο πατέρας μου μού κληροδότησε ένα κτήμα με ελιές στο χωριό.
κτηματικός	π.χ. Συμβουλευτήκαμε τον κτηματικό χάρτη του κτηματολογίου για να βρούμε τα ακριβή σύνορα του κτήματός μας.
κτητικός / κτήτωρ	π.χ. Οι κτητικές αντωνυμίες δηλώνουν αυτόν που κατέχει κάτι, δηλαδή τον κτήτορα.
κτήση [= η ιδιοκτησία]	π.χ. Η κτήση ενός ελαιώνα ήταν πάντοτε ένα από τα σχέδιά του.
κτήνος	π.χ. Ο Θεός διέταξε τον Νώε να γεμίσει την κιβωτό με ένα ζεύγος από κάθε κτήνος.
κτηνώδης [= ο ζωώδης]	π.χ. Η συμπεριφορά του ήταν κτηνώδης και προκάλεσε την οργή όλων μας.
αποκτώμαι	π.χ. Ο πίνακας αποκτήθηκε από τον πλειοδότη έναντι 3000000 δολαρίων.
απόκτηση	π.χ. Η απόκτηση μεγάλης περιουσίας ήταν ο μόνος στόχος του στη ζωή.
κατακτώμαι / κατάκτηση	π.χ. Η Ισπανία κατακτήθηκε από τους Άραβες τον 8ο αιώνα.
ακτήμων / ακτημοσύνη	π.χ. Τον 19ο αιώνα οι ακτήμονες δεν είχαν δικαίωμα ψήφου στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.
κτηνοτρόφος [= αυτός που ανατρέφει ζώα]	π.χ. Η κτηνοτροφία μαζί με την γεωργία υπήρξαν ένας από τους πυλώνες της οικονομικής ανάπτυξης στην Ελλάδα.

Νέα Ελληνικά	Ενδεικτική Πρόταση
κτηματίας [= αυτός που έχει κτήματα]	π.χ. Στις αρχές του 20ου αιώνα οι μεγάλοι κτηματίες παραχωρούσαν γη σε ακτήμονες για να την καλλιεργούν.
κεκτημένα [= αυτά που έχουν αποκτηθεί]	π.χ. Οι εργάτες διαδήλωσαν για τα κεκτημένα δικαιώματά τους.
κτητορικός [= αυτός που αναφέρεται στον κτήτορα]	π.χ. Τα κτητορικά δικαιώματα προστατεύονται από τον νόμο.
κτηνωδία [= αγριότητα]	π.χ. Οι κτηνωδίες των Ναζί ενάντια στους Εβραίους επέσυραν παγκόσμια κατακραυγή.
αποκτώ	π.χ. Έχει αποκτήσει την ικανότητα να διαβάζει την σκέψη του άλλου.
απόκτημα	π.χ. Ο πίνακας του Πικάσο ήταν ένα πολύ σημαντικό απόκτημα για το μουσείο μας.
κτηματαγορά [= η αγορά που αφορά τα κτήματα]	π.χ. Υπάρχουν προσδοκίες ότι η κτηματαγορά φέτος θα κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα από πέρυσι.
κτηματολόγιο [= ο κατάλογος των χρημάτων]	π.χ. Πήγαμε στον μηχανικό για να χαρτογραφήσει τα κτήματα που θα δηλώσουμε στο κτηματολόγιο.
κτηματομεσίτης [= αυτός που διευκολύνη την πώληση κτημάτων]	π.χ. Απευθυνθήκαμε σε κτηματομεσίτη για να βρούμε μια καλή επενδυτική ευκαιρία σε ακίνητη γη.
κοινοκτημοσύνη [= η από κοινού ιδιοκτησία και χρήση των υλικών αγαθών]	π.χ. Τα μοναστήρια λειτουργούν σε καθεστώς κοινοκτημοσύνης καθώς κανένας μοναχός δεν έχει δική του περιουσία αλλά μοιράζονται την περιουσία τους από κοινού.

Άσκηση: Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τις ομόρριζες του ρήματος "κτῶμαι"

Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. 78)

1. Να γράψετε τι δηλώνουν τα παράγωγα ουσιαστικά ἡ κτῆσις, ὁ κτήτωρ, τὸ κτῆμα σε σχέση με όσα διδαχτήκατε σε προηγούμενες Ενότητες (πρόσωπο που ενεργεί, κατάσταση κτλ.).

ἡ κτῆσις: ενέργεια/κατάσταση
ὁ κτήτωρ: πρόσωπο που ενεργεί
τὸ κτῆμα: αποτέλεσμα ενέργειας

2. Να εξηγήσετε σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται οι φράσεις.

Υπερασπίζομαι τα κεκτημένα μου: Υπερασπίζομαι όσα έχω κατακτήσει (δικαιώματα, υπάρχοντα κτλ)
Λόγω κεκτημένης ταχύτητας: Λόγω βιασύνης
Κτήμα ες αεί: Ένα δημιούργημα που θα μείνει στις επόμενες γενιές.

3. Να συμπληρώσετε τα κενά με την κατάλληλη λέξη από αυτές που σας δίνονται στο πλαίσιο, αφού τις προσαρμόσετε στην κατάλληλη πτώση και -στην περίπτωση των επιθέτων- στο κατάλληλο γένος.

Οι αντωνυμίες που φανερώνουν τον κτήτορα ονομάζονται κτητικές αντωνυμίες.
Τονίστηκε η επιτακτική ανάγκη σύνταξης εθνικού κτηματολογίου.
Θεωρούσε σπουδαιότερο κτήμα του το υπερπολυτελές αυτοκίνητό του.
Μετά από πολλά χρόνια σκληρής προσπάθειας απέκτησε τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να αντιμετωπίζει τα προβλήματα αποτελεσματικά.

Απαντήσεις στις επαναληπτικές ασκήσεις του βιβλίου (σελ. 79)

1. Να συμπληρώσετε τους πίνακες με κατάλληλες παράγωγες λέξεις της α.ε.

Πρόσωπο που ενεργεί: ἀγοράζω → ἀγοραστής / γεννάω,-ῶ → γεννήτωρ, γονεύς / φονεύω → φονεύς / ἡγοῦμαι → ἡγέτης, ἡγεμών
Ενέργεια / κατάσταση: λαμβάνω → λῆψις / κρούω → κροῦσις / λέγω → λέξις / χαίρω → χαρά
´Οργανο ή μέσο: ξύω → ξύστρα / ἀποβαίνω → ἀποβάθρα / σκάπτω → σκαπάνη

2. Να ενώσετε τα παρακάτω παράγωγα ουσιαστικά της α.ε. με τη σωστή κατηγορία σημασίας.

Τόπος ενέργειας: ὀρχήστρα, βουλευτήριον, παλαίστρα, βάθρον.
´Οργανο ή μέσο ενέργειας: φόβητρο, τα κόμιστρα, ἀγχόνη.
πρόσωπο που ενεργεί: τροφός.
αποτέλεσμα ενέργειας: δόγμα, ψεῦδος, νόμισμα, βῆμα.

3. Να εντάξετε, ανάλογα με τη σημασία τους, τα παρακάτω ουσιαστικά στην κατάλληλη στήλη.

Υποκοριστικά: ἀσπίδιον, ἱππάριον, παιδίσκη, πυργίσκος, γραΐδιον, σωμάτιον.
Περιεκτικά: παρθενών.
Τοπικά: πρυτανεῖον, γυμνάσιον.
Παρώνυμα: τεχνίτης, θιασώτης.
Εθνικά: Σταγειρίτης, Κροτωνιάτης

4. Να σχηματίσετε παράγωγα ουσιαστικά από τα επίθετα.

κακός > κακία
εὐγενής > εὐγένεια
εὔνους > εὔνοια
ἄφρων > ἀφροσύνη
εὔπορος > εὐπορία

5. Χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες καταλήξεις από τη στήλη Βʹ να σχηματίσετε ρήματα παράγωγα από τα ουσιαστικά της στήλης Αʹ. Να χρησιμοποιηθούν όλες οι καταλήξεις.

πόνος → πονῶ
σήμα → σημαίνω
βαρύς → βαρύνω
βασιλεύς → βασιλεύω
ἐλπίς → ἐλπίζω

Απαντήσεις στις επαναληπτικές ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. 80-81)

1. Να κλίνετε τα ονοματικά σύνολα: ὁ ἀγαθὸς φίλος, τὸ μέγιστον ἀγαθόν.

ὁ ἀγαθὸς φίλος / τοῦ ἀγαθοῦ φίλου / τῷ ἀγαθῷ φίλῳ / τὸν ἀγαθὸν φίλον / ὦ ἀγαθὲ φίλε // οἱ ἀγαθοὶ φίλοι / τῶν ἀγαθῶν φίλων / τοῖς ἀγαθοῖς φίλοις / τοὺς ἀγαθοὺς φίλους / ὦ ἀγαθοὶ φίλοι
τὸ μέγιστον ἀγαθόν / τοῦ μεγίστου ἀγαθοῦ / τῷ μεγίστῳ ἀγαθῷ / τὸ μέγιστον ἀγαθὸν / ὦ μέγιστον ἀγαθὸν // τὰ μέγιστα ἀγαθὰ / τῶν μεγίστων ἀγαθῶν / τοῖς μεγίστοις ἀγαθοῖς / τὰ μέγιστα ἀγαθὰ / ὦ μέγιστα ἀγαθὰ

2. Να εντοπίσετε τα δευτερόκλιτα επίθετα του κειμένου της Ενότητας και να τα γράψετε στο ίδιο γένος και στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.

κράτιστον: κράτιστα
φίλος: φίλοι
ἀγαθὸς: ἀγαθοὶ
μέγιστον: μέγιστα
χρήσιμον: χρήσιμα
χρηστὸς: χρηστοὶ
παραμόνιμον: παραμόνιμα
πάγχρηστον: πάγχρηστα
πλεῖστα: πλεῖστον
παμφορωτάτου: παμφορωτάτων
πλεῖστοι: πλεῖστος

3. Να γράψετε τις παρακάτω λέξεις στη γενική και δοτική ενικού.

τοὺς ἀγρούς: τοῦ ἀγροῦ / τῷ ἀγρῷ
ἡ οἰκία: τῆς οἰκίας / τῇ οἰκίᾳ
τὰ ἀνδράποδα: τοῦ ἀνδραπόδου / τῷ ἀνδραπόδῳ
τοῦ ἵππου: τοῦ ἵπου / τῷ ἵππῳ
ὦ φόβε: τοῦ φόβου / τῷ φόβῳ
τοῖς δένδροις: τοῦ δένδρου / τῷ δένδρῳ
τοῦ καρποῦ: τοῦ καρποῦ / τῷ καρπῷ

4. Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα.

οὗτος ὁ ποταμὸς / τούτου τοῦ ποταμοῦ / τούτῳ τῷ ποταμῷ / τοῦτον τὸν ποταμὸν // οὗτοι οἱ ποταμοὶ / τούτων τῶν ποταμῶν / τούτοις τοῖς ποταμοῖς / τούτους τοὺς ποταμοὺς
αὕτη ἡ εὔφορος χώρα / ταύτης τῆς εὐφόρου χώρας / ταύτῃ τῇ εύφόρῳ χώρᾳ / ταύτην τὴν εὔφορον χώραν // αὗται αἱ εὔφοροι χῶραι / τούτων τῶν εὐφόρων χωρῶν / ταύταις ταῖς εὐφόροις χώραις / ταύτας τὰς εὐφόρους χώρας

5. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω φράσεων με τον κατάλληλο τύπο της δεικτικής αντωνυμίας οὗτος, αὕτη τοῦτο.

Δαρεῖος οὐκ ἦλθεν εἰς ταύτην τὴν οἰκίαν.
Καὶ τῆς νυκτὸς ταύτης οὐδεὶς ἐκοιμήθη.
Τὰ παιδία ταῦτα οὐκ ἐγίγνωσκον τοὺς κινδύνους.
᾽Αλκιβιάδης ἐν ταύταις ταῖς ὁδοῖς ἐπορεύετο.

6. Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα με το ίδιο πρόσωπο των ρημάτων στους υπόλοιπους χρόνους.
τάττει / ἔταττε / τάξει / ἔταξε / τάταχε / ἐτετάχει
συνεπισχύεις / συνεπίσχυες / συνεπισχύσεις / συνεπίσχυσας / συνεπίσχυκας / συνεπισχύκεις
θεραπαύουσι / ἐθεράπευον / θεραπεύσουσι / ἐθεράπευσαν / τεθεραπεύκασι / ἐτεθεραπεύκεσαν

7. Να μεταφέρετε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων στην οριστική ενεστώτα και μέλλοντα (στο ίδιο πρόσωπο και στον ίδιο αριθμό).

Τῆς πόλεως ἦρχον οἱ πλούσιοι. (ἄρχουσι / ἄρξουσι)
Οὐκ ἔπεισαν τοὺς συμμάχους οἱ τῶν Λακεδαιμονίων πρέσβεις. (πείθουσι/πείσουσι)
Δαρεῖος ἔπεμψεν ἄγγελον εἰς τὰς ᾽Αθήνας. (πέμπει/πέμψει)
Οἱ Πέρσαι ἐκήρυξαν τὸν πόλεμον τοῖς ᾽Αθηναίοις. (κηρύττουσι/κηρύξουσι)
Οἱ παῖδες ἐφύλαξαν τὰς τοῦ πατρὸς συμβουλάς. (φυλάττουσι/φυλάξουσι)

8. Να μεταφέρετε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων στην οριστική παρατατικού και αορίστου (στο ίδιο πρόσωπο και στον ίδιο αριθμό).

Ὁ ἀγαθὸς φίλος ἑαυτὸν τάττει πρὸς πᾶν τὸ ἐλλεῖπον τῷ φίλῳ. (ἔταττε/ἔταξε)
Οἱ σύμμαχοι κινδυνεύουσιν. (ἐκινδύνευον/ἐκινδύνευσαν)
Ὁ παιδοτρίβης τοὺς παῖδας γυμνάζει. (ἐγύμναζε/ἐγύμνασε)
Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν. (ἐπίστευον/ἐπίστευσα)
Ἀγαμέμνων τὴν θυγατέρα ᾽Ιφιγένειαν ἐν Αὐλίδι θύει. (ἔθυε/ἐθυσε)

9. Να μεταφέρετε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων στην οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου (στο ίδιο πρόσωπο και στον ίδιο αριθμό).

Τὰ συσσίτιά τε ὑμῖν συντάττει (= προστάζει να οργανωθούν) ὁ νόμος καὶ τὰ γυμνάσια καὶ τὴν τῶν ὅπλων ἕξιν (= συνήθεια). (συντέταχε/συνετετάχει)
῎Ενιοι (= μερικοί) δὲ κατ’ αὐτὸν τὸν κίνδυνον ἐκβαλόντες (= αφού τραβήξουν) μάχαιραν ἤ τι τῶν ἄλλων ὅπλων παραλόγως ῥίπτουσιν ἑαυτοὺς εἰς τοὺς πολεμίους. (ἐρρίφασιν/ἐρρίφεσαν)
Καὶ τὰ Μηδικὰ ἅρματα πείθει Κῦρος Κυαξάρην εἰς τὸν τρόπον τοῦτον μετασκευάσαι. (πέπεικε/ἐπεπείκει)
Σὺ δ’ οὕτω σφόδρα πιστεύεις τοῖς σεαυτοῦ λόγοις, ὥστε πείσειν νομίζεις τοὺς δικαστάς. (πεπίστευκας/ἐπεπιστεύκεις) (νενόμικας/ἐνενομίκεις)
᾽Εν τῷ δεσμωτηρίῳ (= στη φυλακή) πλείω (= περισσότερο) χρόνον ἢ ἔξω διατρίβει (= περνάει τον καιρό του). (διατέτριφε/διετετρίφει)

10. Εάν συμπληρώσετε στα τετραγωνίδια τις λέξεις που ζητούνται, στην έγχρωμη στήλη θα σχηματιστεί η λέξη που λείπει από τον στίχο «ὦ γλυκύ μου , γλυκύτατόν μου τέκνον».

γʹ εν. οριστ. αορ. ρ. ταράττω: ἐτάραξε
αιτ. πληθ. βʹ προσ. προσωπικής αντωνυμίας: ὑμᾶς
δοτ. εν. ουσ. ὁ ὑποκριτής: ὑποκριτῇ

11. Να μεταφέρετε στον άλλο αριθμό τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά και επίθετα του κειμένου, διατηρώντας την πτώση και το γένος (στα επίθετα).
Καὶ τροφὸς (τροφοί) καὶ μήτηρ καὶ παιδαγωγὸς (παιδαγωγοὶ) καὶ αὐτὸς ὁ πατὴρ περὶ τούτου διαμάχονται (= αγωνίζονται), ὅπως βέλτιστος (βέλτιστοι) ἔσται ὁ παῖς, παρ’ ἕκαστον καὶ ἔργον (ἔργα) καὶ λόγον (λόγους) διδάσκοντες καὶ ἐνδεικνύμενοι (= υποδεικνύοντας) ὅτι τὸ μὲν δίκαιον (δίκαια), τὸ δὲ ἄδικον (ἄδικα), καὶ τόδε μὲν καλόν (καλὰ), τόδε δὲ αἰσχρόν (αἰσχρὰ), καὶ τόδε μὲν ὅσιον (ὅσια), τόδε δὲ ἀνόσιον (ἀνόσια), καὶ τὰ μὲν ποίει (= να τα κάνεις), τὰ δὲ μὴ ποίει.