Συνηρημένα Α' τάξης
Στα συνηρημένα ρήματα που ανήκουν στην α΄ τάξη (σε -άω) γίνονται οι ακόλουθες συναιρέσεις φωνηέντων:
Προσοχή!
→Τα ρ. ζῶ, πεινῶ, διψῶ και χρῶμαι (= μεταχειρίζομαι) έχουν χαρακτήρα η και όχι α (ζή-ω, πεινή-ω, διψή-ω, χρή-ομαι). Κλίνονται γενικά στον ενεστώτα και τον παρατατικό κατά τα ρήματα σε -άω, έχουν όμως η (ή ῃ), όπου τα ρήματα σε -άω έχουν ᾱ (ή ᾳ).
- α + ε ή α + η = ᾱ: τίμαε = τίμα, τιμάητε = τιμᾶτε
- α + ει ή α + ῃ = ᾳ: τιμάει = τιμᾷ, τιμάῃ = τιμᾷ
- α + ο ή α + ω ή α + ου = ω: τιμάομεν = τιμῶμεν, τιμάωσι = τιμῶσι, τιμάουσι = τιμῶσι
- α + οι = ῳ: τιμάοιμι = τιμῷμι.
Προσοχή!
→Τα ρ. ζῶ, πεινῶ, διψῶ και χρῶμαι (= μεταχειρίζομαι) έχουν χαρακτήρα η και όχι α (ζή-ω, πεινή-ω, διψή-ω, χρή-ομαι). Κλίνονται γενικά στον ενεστώτα και τον παρατατικό κατά τα ρήματα σε -άω, έχουν όμως η (ή ῃ), όπου τα ρήματα σε -άω έχουν ᾱ (ή ᾳ).
Οι άλλοι χρόνοι:
Τα συνηρημένα ρήματα, όπως και τα λοιπά φωνηεντόληκτα, σχηματίζουν τους άλλους χρόνους εκτός από τον ενεστώτα και τον παρατατικό, αφού προστεθούν στο ρηματικό θέμα οι σχετικές (φαινομενικές) καταλήξεις.
Αλλά στους χρόνους αυτούς ο βραχύχρονος χαρακτήρας του θέματος κανονικά εκτείνεται εμπρός από το σύμφωνο των καταλήξεων, δηλαδή:
Προσοχή!
→ Τα συνηρημένα ρήματα σε - ᾰω που εμπρός από το χαρακτήρα έχουν το φθόγγο ε ή ι ή ρ εκτείνουν το χαρακτήρα ᾰ σε ᾱ (και όχι σε η) εμπρός από το σύμφωνο των καταλήξεων.
→ Κάποια ρήματα φυλάνε παντού το βραχύχρονο χαρακτ. ᾰ και έχουν σ εμπρός από το θ, μ, τ:
→ Κάποια ρήματα έχουν παντού μακρόχρονο χαρακτήρα ᾱ και παίρνουν σ μόνο μπροστά από το θ και τ:
Τα συνηρημένα ρήματα, όπως και τα λοιπά φωνηεντόληκτα, σχηματίζουν τους άλλους χρόνους εκτός από τον ενεστώτα και τον παρατατικό, αφού προστεθούν στο ρηματικό θέμα οι σχετικές (φαινομενικές) καταλήξεις.
Αλλά στους χρόνους αυτούς ο βραχύχρονος χαρακτήρας του θέματος κανονικά εκτείνεται εμπρός από το σύμφωνο των καταλήξεων, δηλαδή:
- Το ᾰ εκτείνεται σε η: τιμῶ (θ. τιμα-) τιμή-σω, ἐ-τίμη-σα, τε-τίμη-κα, ἐ-τε-τιμή-κειν· τιμή-σομαι, ἐ-τιμη-σάμην, τιμη-θήσομαι, ἐ-τιμή-θην, τε-τίμη-μαι, ἐ-τε-τιμήμην (έτσι και στα παράγωγα: τιμη-τός, τιμη-τέος, τιμη-τής, τίμη-μα κτλ.).
Προσοχή!
→ Τα συνηρημένα ρήματα σε - ᾰω που εμπρός από το χαρακτήρα έχουν το φθόγγο ε ή ι ή ρ εκτείνουν το χαρακτήρα ᾰ σε ᾱ (και όχι σε η) εμπρός από το σύμφωνο των καταλήξεων.
- π.χ. αἰτιά-ομαι = -ῶμαι (= κατηγορώ) → μέλλ.: αἰτιά-σομαι.
- π.χ. (ἀπο)δειλιά-ω = -ῶ (= είμαι δειλός, δεν τολμώ) → μέλλ.: ἀπο-δειλιᾱ-σω
- π.χ. ἐά-ω = ἐῶ (= αφήνω) → μέλλ.: ἐά-σομαι
- π.χ. θηρά-ω = ῶ (= κυνηγώ) → μέλλ.: θη-ράσω
- π.χ. ἰά-ομαι = ἰῶμαι (= γιατρεύω) → μέλλ.: ἰᾱ-σομαι
→ Κάποια ρήματα φυλάνε παντού το βραχύχρονο χαρακτ. ᾰ και έχουν σ εμπρός από το θ, μ, τ:
- π.χ. γελά-ω = -ῶ (αρχικό θ. γελᾰσ-· απ’ αυτό ενεστ. γελᾰσ-ω ΄ = γελᾰω -ῶ, παρατ. ἐγέλᾱον -ων, μέσ. μέλλ. ως ενεργ. γελᾰ-σομαι (με απλοποίηση από το γελᾰσ-σομαι), αόρ. ἐ-γέλᾰ-σα (από το ἐ-γέλᾰσ-σα). Παθ. (κατα) γελᾰ-ομαι -ῶμαι, αόρ. ἐ-γελᾰσ-θην, παρακ. γε-γέ-λᾰσ-μαι. Ρημ. επίθ. καταγέλᾰσ-τος.
- π.χ. σπά-ω = σπῶ (αρχ. θ. σπασ-· πβ. γελάω -ῶ), παρατ. ἔσπᾰον -ων, μέλλ. σπᾰσω (από το σπᾰσ-σω), αόρ. ἔ-σπᾰ-σα (από το ἔ-σπᾰσ-σα). Παθ. σπᾰομαι -ῶμαι, παρατ. ἐ-σπᾰόμην -ώμην, μέσ. μέλλ. σπᾰ-σομαι (από το σπᾰσ-σομαι), μέσ. αόρ. ἐ-σπᾰ-σάμην (από το ἐ-σπᾰσ-σάμην), παρακ. ἔ-σπᾰ-σ-μαι. Ρημ. επίθ. ἀνά-σπᾰσ-τος, ἀ-διά-σπᾰσ-τος κτλ.
- π.χ. χαλᾰ-ω = -ῶ (= χαλαρώνω), (αρχ. θ. χαλᾰσ-· πβ. γελάω -ῶ), παρατ. ἐχάλᾰον -ων, αόρ. ἐ-χάλᾰ-σα (από το ἐ-χάλᾰσ-σα). Παθ. χαλᾰομαι -ῶμαι, παθ. αόρ. ἐ-χαλᾰσ-θην.
→ Κάποια ρήματα έχουν παντού μακρόχρονο χαρακτήρα ᾱ και παίρνουν σ μόνο μπροστά από το θ και τ:
- π.χ. δρά-ω = δρῶ (= κάνω, ενεργώ), (θ. δρᾱ- και από αναλογία δρᾱσ-), παρατ. ἔδρᾱον -ων, μέλλ. δρᾱ-σω, αόρ. ἔ-δρᾱ-σα, παρακ. δέ-δρᾱ-κα. Παθ. δράομαι -ῶμαι, ἐδρᾱόμην -ώμην, αόρ. ἐ-δρᾱ-σ-θην, παρακ. δέ-δρᾱ-μαι. Ρημ. επίθ. δρᾱ-σ-τέον. Παράγ. δρᾶμα, δρᾶ-σις, δρᾱ-σ-της κτλ.
1. Συμπληρώστε και τους υπόλοιπους χρόνους στα παρακάτω ρήματα:Τιμά-ω
2. Προσθέστε τους τύπους των εγκλίσεων που λείπουν:
3. Συμπληρώστε τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων.
4. Να συμπληρωθούν οι προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων:
- ὁρά-ω
- ἀγαπά-ω
- ἐά-ω
- νικά-ω
- τολμά-ω
- ἐρωτά-ω
- τελευτά-ω
- σιγά-ω
2. Προσθέστε τους τύπους των εγκλίσεων που λείπουν:
- ἐγώ τολμῶ
- σύ νικᾷς
- οὗτος ἀγαπᾶ
- ἡμεῖς δαπανῶμεν
- ὑμεῖς ὁρᾶτε
- οὗτοι κυβερνῶσι
- σύ πειρᾷ
- οὗτος ἀκροᾶται
- ὑμεῖς μηχανᾶσθε
- οὗτοι αἰτιῶνται
3. Συμπληρώστε τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων.
- Ἀρχή τοῦ ……………ἡ ἀνδρεία ἐστίν. (νικῶ, απαρ, Ενεστ.)
- Ὦ παῖ………………(σιωπῶ, προστ), πολλά γάρ ἔχει ἡ σιγή καλά.
- ……………..ἡμᾶς καί ἔλεγεν ὡς φιλαθήναιος ἦν. (ἐξαπατῶ, Παρατατικός)
- Ὅστις δέ ζῆν βούλεται,………………. νικᾶν. (πειρῶμαι, προστ.Ενεστ)
- Οἱ Ἀθηναῖοι ἐνόμιζον………………….ὅτι οὐ πολύ ἐνίκων. (ἡττῶμαι, μτχ Ενεστ)
- Οἱ Ἀθηναῖοι ……………διαλάξαι τάς πόλεις ἀλλήλαις. (πειρῶμαι, οριστ. Ενεστ)
- Τούς θεούς φοβοῦ, τούς δέ γονεῖς ……………..(τμῶ, προστ. Ενεστ)
- Ὁ Κῦρος ἔχων τούτους …………….ἀπό Σάρδεων. (ὁρμῶμαι, Παρατ.)
- Οὕς ……………Κύριος, παιδεύει. (ἀγαπῶ, οριστ. Ενεστώτα)
4. Να συμπληρωθούν οι προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων:
- Ταῦτα τοῖς θεοῖς ηὔχεσθε, ἅπερ ἐκείνους …………………………… (ὁρῶ, β’ πληθ. παρατ.) ποιοῦντας.
- Κῦρος …………………………… (καταπηδῶ, μτχ. Αορ.) ἀπὸ τοῦ ἅρματος τὰ δόρατα εἰς τὰς χεῖρας ἔλαβε.
- Οἱ πολλοὶ μᾶλλον ἄν ἄλλους …………………………… (αἰτιῶμαι, ευκτ.) ἤ ἑαυτοῦς.
- Ὁ δὲ λαβὼν τοὺς δαρεικοὺς …………………………… (δαπανῶ, παρατ.) εἰς τοῦς στρατιώτας.
- Ἐντεῦθεν οἱ μετὰ Κύρου …………………………… (πειρῶμαι, παρατ.) εἰσβάλλειν εἰς Κιλικίαν.
- Οἱ εὐγενεῖς τῶν μετὰ Κύρου Περσῶν …………………………… (εἰσπηδῶ, μτχ. Αορ.) εἰς τὸν πηλὸν ἐξεκόμισαν (=έβγαλαν έξω) τὰς ἁμάξας.
- Ἄν τὸ μέσον τοῦ στρατεύματος …………………………… (νικῶ, α’ πληθ. υποτ. ενεστ.) πάνθ’ ἡμῖν γέγονε.
- Οὐ …………………………… (ζῶ, α’ πληθ. οριστ. Ενεστ.), ἵνα ἐσθίωμεν, ἀλλ’ ἐσθίομεν, ἵνα …………………………… (ζῶ, υποτ.).
- Ὅν …………………………… (ἀγαπῶ, οριστ. Ενεστ.) Κύριος παιδεύει.
- Περικλῆς ἐν ταῖς μάχαις …………………………… (χρῶμαι, παρατ.) πλείστῃ προνοίᾳ.
- Ξενοφῶν …………………………… (ὁρῶ, παρατ.) ῥᾴδιον άπὸ τῆς κορυφῆς τοῦ ὄρους.
- Οἱ Μυσοὶ …………………………… (ζῶ, παρατ.) ἀπὸ μέλιτος καὶ γάλακτος.
- Οἱ Ἕλληνες …………………………… (βοῶ, παρατ.) ἀλλήλοις μὴ θεῖν (=να μην τρέχουν).
