Πατρίδες
[Σαν των Φαιάκων το καράβι]
Κωστής Παλαμάς
Επισημάνσεις προς τον αναγνώστη
- Με κόκκινο υπογραμμίζονται τα σχήματα λόγου.
- Με μπλε ο ερμηνευτικός σχολιασμός του κειμένου.
- Με πράσινο τα αφηγηματικά στοιχεία.
- Με μωβ οι ενότητες και στα στοιχεία δομής.
- Με πορτοκαλί ο χαρακτηρισμός των προσώπων.
Οι Πατρίδες είναι οι τόποι, όπου πραγματικά έζησε ή ταξίδεψε με την ποιητική του φαντασία ο ποιητής. Η Πάτρα, το Μεσολόγγι, η Αθήνα, η Κέρκυρα, το Άγιο Όρος, η Ρούμελη, η Αίγυπτος, το Βυζάντιο, η Γη, οι μυθικές χώρες των υπερβορείων, το αστρικό σύμπαν και ο τελικός προορισμός, παρουσιάζονται στα σονέτα αυτά ως σταθμοί της υπαρξιακής και πνευματικής πορείας του ποιητή. Είναι γνωστό πως ο ίδιος ο Παλαμάς δεν ταξίδεψε ποτέ εκτός των ελληνικών συνόρων. Γνώρισε όμως τον κόσμο μέσα από τα βιβλία που κινητοποίησαν την φαντασία του.
Σαν των Φαιάκων το καράβ’ η Φαντασία
παρομοίωση - προσωποποίηση της φαντασίας: Η φαντασία του ποιητή είναι αυτή που τον ταξιδεύει σε μακρινές χώρες, αφού ο ίδιος δεν έχει ταξιδέψει εκτός των ελληνικών συνόρων και εδώ παρομοιάζεται με το καράβι των Φαιάκων που μετέφερε τον Οδυσσέα πίσω στην Ιθάκη.
Η παραπομπή του ποιητή στην αρχαία ελληνική μυθολογία είναι συνηθισμένη στην Παρνασσιακή ποίηση και αποτελεί χαρακτηριστικό μοτίβο της Παλαμική ποίησης.
χωρίς να τη βοηθάν πανιά και λαμνοκόποι
Η φαντασία του ποιητή δεν περιορίζεται από τις ανάγκες της πραγματικότητας. Ενώ ένα πραγματικό πλοίο έχει αντικειμενικές δυσκολίες για να ταξιδέψει (χρειάζεται χρήματα, προσωπικό κτλ), η ποιητική φαντασία κυλάει ανεμπόδιστη πάνω από αυτούς του περιορισμούς.
κυλάει· και είναι στα βάθη της ψυχής μου τόποι
μεταφορές
πανάρχαιοι κι ασάλευτοι σαν την Ασία,
μεταφορές - παρομοίωση
Ο ποιητής αναγνωρίζει στα βάθη της ψυχής του κομμάτια από κάθε πολιτισμό. Θέλει με τον τρόπο αυτό να πει ότι η κουλτούρα του και ο πολιτισμός του έχει επηρεαστεί και φέρει μέσα του κάτι από τους πολιτισμούς και τις κουλτούρες των άλλων λαών.
Ο πρώτος σταθμός του ταξιδιού αυτού είναι η Ασία. Στην Ασιατική ήπειρο εξάλλου αναπτύχθηκαν οι πρώτοι πολιτισμοί της ιστορίας (Σουμέριοι, Βαβυλώνιοι), εξ' ου και ο χαρακτηρισμός "πανάρχαιοι" από τον ποιητή. Οι πολιτισμοί αυτοί είναι επίσης γνωστοί για το δογματικό τους υπόβαθρο και τα άκαμπτα θεοκρατικά καθεστώτα τους, εξ' ου και ο χαρατηρισμός "ασάλευτοι". Ένα τέτοιο κομμάτι μονολιθικότητας και ακαμψίας, αναγνωρίζει ο ποιητής και στον εαυτό του.
πεντάγνωμοι κι απόκοτοι σαν την Ευρώπη
μεταφορές - παρομοίωση
Δεύτερος σταθμός του ποιητή είναι Ευρώπη. Στους Ευρωπαίους ο ποιητής αποδίδει τους χαρακτηρισμούς "πεντάγνωμοι" και "απόκοτοι", αναφερόμενος στην εφευρετικότητά τους και στον πρωτοποριακό ρόλο της Ευρώπης στην παραγωγή νέων ιδεών στην φιλοσοφία, την πολιτική θεωρία, τις τέχνες και κυρίως την επιστήμη. Ο Παλαμάς αναγνωρίζει και στον ίδιο ένα ανήσυχο πνεύμα που θέλει να πειραματιστεί με νέες ιδέες και τεχνικές.
σα μαύρη γη Αφρική με σφίγγ’ η απελπισία,
παρομοίωση - προσωποποίηση
Ο Παλαμάς δίνει στην Αφρική τον χαρακτηρισμό "μαύρη" εννοώντας (κυριολεκτικά) το χρώμα του δέρματος της φυλής της και (μεταφορικά) τη μοίρα των λαών της που υποφέρουν από την αποικιοκρατία και τη στέρηση της ελευθερίας τους. Η εκμετάλλευση των λαών της Αφρικής θλίβει τον ποιητή και τον γεμίζει απελπισία. Εξ' άλλου και ο ίδιος αναγνωρίζει μέσα του ένα κομμάτι απελπισίας που πηγάζει από γεγονότα της προσωπικής του ζωής.
κρατώ μιαν άγρια μέσα μου Πολυνησία,
μεταφορές
Στην εξωτική Πολυνησία ο Παλαμάς εντοπίζει την κυριαρχία των ενστίκτων και τον πρωτογονισμό και αναγνωρίζει ότι ένα κομμάτι της ψυχής του ταυτίζεται με αυτή την ενορμητική δύναμη.
και πάντα ένα Κολόμβο παίρνω το κατόπι.
μεταφορά
Το ταξίδι του ποιητή συνεχίζει στην Αμερική. Ο Κολόμβος αντιπροσωπεύει την περιπέτεια, την εξερεύνηση, το ασίγαστο ερευνητικό πνεύμα που αναζητά συνεχώς νέες ανακαλύψεις. Αυτή η τάση διακατέχει τον ποιητή, αν και ο ίδιος δεν ταξίδεψε ποτέ.
Στις 2 πρώτες στροφές τα ρήματα βρίσκονται σε δραματικό ενεστώτα δίνοντας στην αφήγηση διάρκεια και δημιουργώντας την αίσθηση ότι όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που αναγνωρίζει ο ποιητής στον εαυτό του είναι μόνιμες ιδιότητές του χαρακτήρα του.
Στις δύο επόμενες στροφές κυριαρχεί ο αόριστος χρόνος. Το κείμενο παίρνει έτσι εξομολογητικό ύφος.
Και τα τεράστια της ζωής και τα λιοπύρια
μεταφορά
των τροπικών τα γνώρισα, και με των πόλων
αντίθεση (λιοπύρια-πόλων)
Οι τροπικοί αντιπροσωπεύουν τα θερμά, ευχάριστα συναισθήματ που νιώθει ο ποιητής.
τυλίχτηκα τα σάβανα, και χίλια μύρια
μεταφορά- Πολυσύνδετο (και..και..και...και...) - υπερβολή
Αντίστοιχα, οι πόλοι αφορούν τα δυσάρεστα, παγερά συναισθήματα που άλλοτε κατακλύζουν την ψυχή του.
Ταξίδια εμπρός μου ξάνοιξαν τον κόσμον όλο.
μεταφορά υπερβολή
Ο Παλαμάς τονίζει το πλήθος των φανταστικών περιπλανήσεών του αλλά και τη σημασία που είχαν αυτά για τη διαμόρφωσή του και την επίτευξη της αυτογνωσίας. Η γνώση των άλλων λαών και η γνωριμία του με άλλους πολιτισμούς διαμόρφωσαν τη φυσιογνωμία του ποιητή.
Και τι ’μαι; Χόρτο ριζωμένο σ’ ένα σβώλο απάνω,
παρομοίωση - μεταφορά
Ο απολογισμός των ταξιδιών του ποιητή έχει τελειώσει και η επιστροφή στον ενεστώτα δηλώνει την επιστροφή στην πραγματικότητα.
που ξεφεύγει κι απ’ τα κλαδευτήρια.
Παρομοιάζοντας τον εαυτό του με ένα χόρτο ο ποιητής αναγνωρίζει την μικρότητα και ασημαντότητά του μπροστά στο κοσμικό όλο. Δημιουργείται έτσι μια αντίθεση ανάμεσα στην απεραντοσύνη του κόσμου και στην προσωρινότητα του μεμονωμένου ανθρώπου. Απο τη μια η διαρκής κίνηση του ταξιδιού της φαντασίας και από την άλλη η ακινησία του ποιητή που δεν έχει ταξιδέψει ποτέ.
παρομοίωση - προσωποποίηση της φαντασίας: Η φαντασία του ποιητή είναι αυτή που τον ταξιδεύει σε μακρινές χώρες, αφού ο ίδιος δεν έχει ταξιδέψει εκτός των ελληνικών συνόρων και εδώ παρομοιάζεται με το καράβι των Φαιάκων που μετέφερε τον Οδυσσέα πίσω στην Ιθάκη.
Η παραπομπή του ποιητή στην αρχαία ελληνική μυθολογία είναι συνηθισμένη στην Παρνασσιακή ποίηση και αποτελεί χαρακτηριστικό μοτίβο της Παλαμική ποίησης.
χωρίς να τη βοηθάν πανιά και λαμνοκόποι
Η φαντασία του ποιητή δεν περιορίζεται από τις ανάγκες της πραγματικότητας. Ενώ ένα πραγματικό πλοίο έχει αντικειμενικές δυσκολίες για να ταξιδέψει (χρειάζεται χρήματα, προσωπικό κτλ), η ποιητική φαντασία κυλάει ανεμπόδιστη πάνω από αυτούς του περιορισμούς.
κυλάει· και είναι στα βάθη της ψυχής μου τόποι
μεταφορές
πανάρχαιοι κι ασάλευτοι σαν την Ασία,
μεταφορές - παρομοίωση
Ο ποιητής αναγνωρίζει στα βάθη της ψυχής του κομμάτια από κάθε πολιτισμό. Θέλει με τον τρόπο αυτό να πει ότι η κουλτούρα του και ο πολιτισμός του έχει επηρεαστεί και φέρει μέσα του κάτι από τους πολιτισμούς και τις κουλτούρες των άλλων λαών.
Ο πρώτος σταθμός του ταξιδιού αυτού είναι η Ασία. Στην Ασιατική ήπειρο εξάλλου αναπτύχθηκαν οι πρώτοι πολιτισμοί της ιστορίας (Σουμέριοι, Βαβυλώνιοι), εξ' ου και ο χαρακτηρισμός "πανάρχαιοι" από τον ποιητή. Οι πολιτισμοί αυτοί είναι επίσης γνωστοί για το δογματικό τους υπόβαθρο και τα άκαμπτα θεοκρατικά καθεστώτα τους, εξ' ου και ο χαρατηρισμός "ασάλευτοι". Ένα τέτοιο κομμάτι μονολιθικότητας και ακαμψίας, αναγνωρίζει ο ποιητής και στον εαυτό του.
πεντάγνωμοι κι απόκοτοι σαν την Ευρώπη
μεταφορές - παρομοίωση
Δεύτερος σταθμός του ποιητή είναι Ευρώπη. Στους Ευρωπαίους ο ποιητής αποδίδει τους χαρακτηρισμούς "πεντάγνωμοι" και "απόκοτοι", αναφερόμενος στην εφευρετικότητά τους και στον πρωτοποριακό ρόλο της Ευρώπης στην παραγωγή νέων ιδεών στην φιλοσοφία, την πολιτική θεωρία, τις τέχνες και κυρίως την επιστήμη. Ο Παλαμάς αναγνωρίζει και στον ίδιο ένα ανήσυχο πνεύμα που θέλει να πειραματιστεί με νέες ιδέες και τεχνικές.
σα μαύρη γη Αφρική με σφίγγ’ η απελπισία,
παρομοίωση - προσωποποίηση
Ο Παλαμάς δίνει στην Αφρική τον χαρακτηρισμό "μαύρη" εννοώντας (κυριολεκτικά) το χρώμα του δέρματος της φυλής της και (μεταφορικά) τη μοίρα των λαών της που υποφέρουν από την αποικιοκρατία και τη στέρηση της ελευθερίας τους. Η εκμετάλλευση των λαών της Αφρικής θλίβει τον ποιητή και τον γεμίζει απελπισία. Εξ' άλλου και ο ίδιος αναγνωρίζει μέσα του ένα κομμάτι απελπισίας που πηγάζει από γεγονότα της προσωπικής του ζωής.
κρατώ μιαν άγρια μέσα μου Πολυνησία,
μεταφορές
Στην εξωτική Πολυνησία ο Παλαμάς εντοπίζει την κυριαρχία των ενστίκτων και τον πρωτογονισμό και αναγνωρίζει ότι ένα κομμάτι της ψυχής του ταυτίζεται με αυτή την ενορμητική δύναμη.
και πάντα ένα Κολόμβο παίρνω το κατόπι.
μεταφορά
Το ταξίδι του ποιητή συνεχίζει στην Αμερική. Ο Κολόμβος αντιπροσωπεύει την περιπέτεια, την εξερεύνηση, το ασίγαστο ερευνητικό πνεύμα που αναζητά συνεχώς νέες ανακαλύψεις. Αυτή η τάση διακατέχει τον ποιητή, αν και ο ίδιος δεν ταξίδεψε ποτέ.
Στις 2 πρώτες στροφές τα ρήματα βρίσκονται σε δραματικό ενεστώτα δίνοντας στην αφήγηση διάρκεια και δημιουργώντας την αίσθηση ότι όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που αναγνωρίζει ο ποιητής στον εαυτό του είναι μόνιμες ιδιότητές του χαρακτήρα του.
Στις δύο επόμενες στροφές κυριαρχεί ο αόριστος χρόνος. Το κείμενο παίρνει έτσι εξομολογητικό ύφος.
Και τα τεράστια της ζωής και τα λιοπύρια
μεταφορά
των τροπικών τα γνώρισα, και με των πόλων
αντίθεση (λιοπύρια-πόλων)
Οι τροπικοί αντιπροσωπεύουν τα θερμά, ευχάριστα συναισθήματ που νιώθει ο ποιητής.
τυλίχτηκα τα σάβανα, και χίλια μύρια
μεταφορά- Πολυσύνδετο (και..και..και...και...) - υπερβολή
Αντίστοιχα, οι πόλοι αφορούν τα δυσάρεστα, παγερά συναισθήματα που άλλοτε κατακλύζουν την ψυχή του.
Ταξίδια εμπρός μου ξάνοιξαν τον κόσμον όλο.
μεταφορά υπερβολή
Ο Παλαμάς τονίζει το πλήθος των φανταστικών περιπλανήσεών του αλλά και τη σημασία που είχαν αυτά για τη διαμόρφωσή του και την επίτευξη της αυτογνωσίας. Η γνώση των άλλων λαών και η γνωριμία του με άλλους πολιτισμούς διαμόρφωσαν τη φυσιογνωμία του ποιητή.
Και τι ’μαι; Χόρτο ριζωμένο σ’ ένα σβώλο απάνω,
παρομοίωση - μεταφορά
Ο απολογισμός των ταξιδιών του ποιητή έχει τελειώσει και η επιστροφή στον ενεστώτα δηλώνει την επιστροφή στην πραγματικότητα.
που ξεφεύγει κι απ’ τα κλαδευτήρια.
Παρομοιάζοντας τον εαυτό του με ένα χόρτο ο ποιητής αναγνωρίζει την μικρότητα και ασημαντότητά του μπροστά στο κοσμικό όλο. Δημιουργείται έτσι μια αντίθεση ανάμεσα στην απεραντοσύνη του κόσμου και στην προσωρινότητα του μεμονωμένου ανθρώπου. Απο τη μια η διαρκής κίνηση του ταξιδιού της φαντασίας και από την άλλη η ακινησία του ποιητή που δεν έχει ταξιδέψει ποτέ.
Μορφή
- Σονέτο (δύο 4στιχες και δύο 3στιχες στροφές).
- Παρνασσιακή τεχνοτροπία.
Στιχουργία
- Στίχος: δεκαπεντασύλλαβος
- Ομοιοκαταληξία: σταυρωτή
- Μέτρο: ιαμβικό (∪ —)
Γλώσσα
- πλούσια δημοτική
Ύφος
- Λυρικό, εξομολογητικό, στοχαστικό.
Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. 420)
1. Ποια κοινά χαρακτηριστικά βρίσκει ο ποιητής ανάμεσα σε Ασία, Ευρώπη, Αφρική, Πολυνησία και στον ψυχικό του κόσμο και με ποιους ποιητικούς τρόπους (εικόνες, μεταφορές, παρομοιώσεις κτλ.) τα εκφράζει;
Με τη βοήθεια της φαντασίας του ο Παλαμάς ταξιδεύει σε διάφορες χώρες του κόσμου και βρίσκει κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα στον ψυχικό του κόσμο και τους άλλους λαούς τα οποία αισθητοποιεί στο ποίημά του με πλήθος σχημάτων λόγου. Ο πρώτος σταθμός του ταξιδιού αυτού είναι η Ασία. Στην Ασιατική ήπειρο εξάλλου αναπτύχθηκαν οι πρώτοι πολιτισμοί της ιστορίας (Σουμέριοι, Βαβυλώνιοι), εξ' ου και ο χαρακτηρισμός "πανάρχαιοι" (μεταφορά) από τον ποιητή. Οι πολιτισμοί αυτοί είναι επίσης γνωστοί για το δογματικό τους υπόβαθρο και τα άκαμπτα θεοκρατικά καθεστώτα τους, εξ' ου και ο χαρατηρισμός "ασάλευτοι" (μεταφορά). Ένα τέτοιο κομμάτι μονολιθικότητας και ακαμψίας, αναγνωρίζει ο ποιητής και στον εαυτό του και αποδίδεται στο ποίημα μέσα από την παρομοίωση "σαν την Ασία". Δεύτερος σταθμός του ποιητή είναι Ευρώπη. Στους Ευρωπαίους ο ποιητής αποδίδει τους χαρακτηρισμούς "πεντάγνωμοι" και "απόκοτοι" (μεταφορές), αναφερόμενος στην εφευρετικότητά τους και στον πρωτοποριακό ρόλο της Ευρώπης στην παραγωγή νέων ιδεών στην φιλοσοφία, την πολιτική θεωρία, τις τέχνες και κυρίως την επιστήμη. Ο Παλαμάς αναγνωρίζει και στον ίδιο ένα ανήσυχο πνεύμα που θέλει να πειραματιστεί με νέες ιδέες και τεχνικές. Χρησιμοποιεί και εδώ την τεχνική της παρομοίωσης για να δηλωθεί αυτή η ταύτιση. Συνεχίζοντας το ταξίδι του, κατευθύνεται προς την Αφρική. Σε αυτή δίνει τον χαρακτηρισμό "μαύρη" εννοώντας (κυριολεκτικά) το χρώμα του δέρματος της φυλής της και (μεταφορικά) τη μοίρα των λαών της που υποφέρουν από την αποικιοκρατία και τη στέρηση της ελευθερίας τους. Η εκμετάλλευση των λαών της Αφρικής θλίβει τον ποιητή και τον γεμίζει απελπισία. Εξ' άλλου και ο ίδιος αναγνωρίζει μέσα του ένα κομμάτι απελπισίας που πηγάζει από γεγονότα της προσωπικής του ζωής (και αποδίδεται στο ποίημα και πάλι με την παρομοίωση). Στην εξωτική Πολυνησία ο Παλαμάς εντοπίζει την κυριαρχία των ενστίκτων και τον πρωτογονισμό και αναγνωρίζει ότι ένα κομμάτι της ψυχής του ταυτίζεται με αυτή την ενορμητική δύναμη, που αποδίδεται μέσα από τις μεταφορές "άγρια" και "κρατώ". Το ταξίδι του ποιητή συνεχίζει κάνοντας χρήση και πάλι των μεταφορών, καθώς "παίρνει το κατόπι" τον Κολόβο και οδηγείται φυσικά στην Αμερική. Ο Κολόμβος αντιπροσωπεύει την περιπέτεια, την εξερεύνηση, το ασίγαστο ερευνητικό πνεύμα που αναζητά συνεχώς νέες ανακαλύψεις. Αυτή η τάση διακατέχει τον ποιητή, αν και ο ίδιος δεν ταξίδεψε ποτέ. Τέλος, ο ποιητής, μέσω του σχήματος της αντίθεσης αποτυπώνει από τη μία τα θερμά, ευχάριστα συναισθήματ που νιώθει (οι τροπικοί) αλλά και τα δυσάρεστα, παγερά συναισθήματα που άλλοτε κατακλύζουν την ψυχή του (οι πόλοι).
2. Να σχολιάσετε το νόημα του 8ου στίχου βασισμένοι στη βιογραφία του Παλαμά.
Ο Κολόμβος αντιπροσωπεύει την περιπέτεια, την εξερεύνηση, το ασίγαστο ερευνητικό πνεύμα που αναζητά συνεχώς νέες ανακαλύψεις. Αυτή η τάση διακατέχει τον ποιητή, αν και ο ίδιος δεν ταξίδεψε ποτέ στο εξωτερικό αλλά γνώρισε τον κόσμο μέσα από τα βιβλία. Ο Παλαμάς πειραματίστηκε στην ποίησή του με διάφορα ρεύματα (του ρομαντισμού, του παρνασσισμού και του συμβολισμού). Αυτή η ανάγκη για πειραματισμό, αλλαγή και δοκιμή του νέου είναι που ταυτίζει την ψυχή του ποιητή με τον Κολόμβο.
3. Ποιο είναι το νόημα της αντίθεσης που παρουσιάζουν οι δύο τελευταίοι στίχοι σε σχέση με τους προηγούμενους;
Παρομοιάζοντας τον εαυτό του με ένα χόρτο ο ποιητής αναγνωρίζει την μικρότητα και ασημαντότητά του μπροστά στο κοσμικό όλο. Δημιουργείται έτσι μια αντίθεση ανάμεσα στην απεραντοσύνη του κόσμου και στην προσωρινότητα του μεμονωμένου ανθρώπου. Απο τη μια η διαρκής κίνηση του ταξιδιού της φαντασίας και από την άλλη η ακινησία του ποιητή που δεν έχει ταξιδέψει ποτέ.
Με τη βοήθεια της φαντασίας του ο Παλαμάς ταξιδεύει σε διάφορες χώρες του κόσμου και βρίσκει κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα στον ψυχικό του κόσμο και τους άλλους λαούς τα οποία αισθητοποιεί στο ποίημά του με πλήθος σχημάτων λόγου. Ο πρώτος σταθμός του ταξιδιού αυτού είναι η Ασία. Στην Ασιατική ήπειρο εξάλλου αναπτύχθηκαν οι πρώτοι πολιτισμοί της ιστορίας (Σουμέριοι, Βαβυλώνιοι), εξ' ου και ο χαρακτηρισμός "πανάρχαιοι" (μεταφορά) από τον ποιητή. Οι πολιτισμοί αυτοί είναι επίσης γνωστοί για το δογματικό τους υπόβαθρο και τα άκαμπτα θεοκρατικά καθεστώτα τους, εξ' ου και ο χαρατηρισμός "ασάλευτοι" (μεταφορά). Ένα τέτοιο κομμάτι μονολιθικότητας και ακαμψίας, αναγνωρίζει ο ποιητής και στον εαυτό του και αποδίδεται στο ποίημα μέσα από την παρομοίωση "σαν την Ασία". Δεύτερος σταθμός του ποιητή είναι Ευρώπη. Στους Ευρωπαίους ο ποιητής αποδίδει τους χαρακτηρισμούς "πεντάγνωμοι" και "απόκοτοι" (μεταφορές), αναφερόμενος στην εφευρετικότητά τους και στον πρωτοποριακό ρόλο της Ευρώπης στην παραγωγή νέων ιδεών στην φιλοσοφία, την πολιτική θεωρία, τις τέχνες και κυρίως την επιστήμη. Ο Παλαμάς αναγνωρίζει και στον ίδιο ένα ανήσυχο πνεύμα που θέλει να πειραματιστεί με νέες ιδέες και τεχνικές. Χρησιμοποιεί και εδώ την τεχνική της παρομοίωσης για να δηλωθεί αυτή η ταύτιση. Συνεχίζοντας το ταξίδι του, κατευθύνεται προς την Αφρική. Σε αυτή δίνει τον χαρακτηρισμό "μαύρη" εννοώντας (κυριολεκτικά) το χρώμα του δέρματος της φυλής της και (μεταφορικά) τη μοίρα των λαών της που υποφέρουν από την αποικιοκρατία και τη στέρηση της ελευθερίας τους. Η εκμετάλλευση των λαών της Αφρικής θλίβει τον ποιητή και τον γεμίζει απελπισία. Εξ' άλλου και ο ίδιος αναγνωρίζει μέσα του ένα κομμάτι απελπισίας που πηγάζει από γεγονότα της προσωπικής του ζωής (και αποδίδεται στο ποίημα και πάλι με την παρομοίωση). Στην εξωτική Πολυνησία ο Παλαμάς εντοπίζει την κυριαρχία των ενστίκτων και τον πρωτογονισμό και αναγνωρίζει ότι ένα κομμάτι της ψυχής του ταυτίζεται με αυτή την ενορμητική δύναμη, που αποδίδεται μέσα από τις μεταφορές "άγρια" και "κρατώ". Το ταξίδι του ποιητή συνεχίζει κάνοντας χρήση και πάλι των μεταφορών, καθώς "παίρνει το κατόπι" τον Κολόβο και οδηγείται φυσικά στην Αμερική. Ο Κολόμβος αντιπροσωπεύει την περιπέτεια, την εξερεύνηση, το ασίγαστο ερευνητικό πνεύμα που αναζητά συνεχώς νέες ανακαλύψεις. Αυτή η τάση διακατέχει τον ποιητή, αν και ο ίδιος δεν ταξίδεψε ποτέ. Τέλος, ο ποιητής, μέσω του σχήματος της αντίθεσης αποτυπώνει από τη μία τα θερμά, ευχάριστα συναισθήματ που νιώθει (οι τροπικοί) αλλά και τα δυσάρεστα, παγερά συναισθήματα που άλλοτε κατακλύζουν την ψυχή του (οι πόλοι).
2. Να σχολιάσετε το νόημα του 8ου στίχου βασισμένοι στη βιογραφία του Παλαμά.
Ο Κολόμβος αντιπροσωπεύει την περιπέτεια, την εξερεύνηση, το ασίγαστο ερευνητικό πνεύμα που αναζητά συνεχώς νέες ανακαλύψεις. Αυτή η τάση διακατέχει τον ποιητή, αν και ο ίδιος δεν ταξίδεψε ποτέ στο εξωτερικό αλλά γνώρισε τον κόσμο μέσα από τα βιβλία. Ο Παλαμάς πειραματίστηκε στην ποίησή του με διάφορα ρεύματα (του ρομαντισμού, του παρνασσισμού και του συμβολισμού). Αυτή η ανάγκη για πειραματισμό, αλλαγή και δοκιμή του νέου είναι που ταυτίζει την ψυχή του ποιητή με τον Κολόμβο.
3. Ποιο είναι το νόημα της αντίθεσης που παρουσιάζουν οι δύο τελευταίοι στίχοι σε σχέση με τους προηγούμενους;
Παρομοιάζοντας τον εαυτό του με ένα χόρτο ο ποιητής αναγνωρίζει την μικρότητα και ασημαντότητά του μπροστά στο κοσμικό όλο. Δημιουργείται έτσι μια αντίθεση ανάμεσα στην απεραντοσύνη του κόσμου και στην προσωρινότητα του μεμονωμένου ανθρώπου. Απο τη μια η διαρκής κίνηση του ταξιδιού της φαντασίας και από την άλλη η ακινησία του ποιητή που δεν έχει ταξιδέψει ποτέ.
