Παραχωρητικές προτάσεις
Παραχωρηστικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις που δηλώνουν παραχώρηση προς το περιεχόμενο της προσδιοριζόμενης πρότασης.
Εισάγονται:
Εκφέρονται:
Συντακτικός ρόλος:
Π.χ. Ὁ μαθὼν ἰᾶσθαι, κἄν μὴ ἰατρείῃ, ὅμως ἰατρὸς ἐστι.
Δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση. Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο κἄν γιατί δηλώνει παραχώρηση προς κάτι το δυνατό/ πιθανό. Εκφέρεται με υποτακτική (ἰατρεύῃ) και με απόδοση το ἐστι σχηματίζει υποθετικό λόγο της αόριστης επανάληψης στο παρόν – μέλλον. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης.
Προσοχή! Ανάμεσα στην κύρια και την εναντιωματική ή παραχωρητική πρόταση υπάρχει αντίθεση, γι’ αυτό συχνά στην κύρια πρόταση υπάρχουν οι αντιθετικοί σύνδεσμοι ὅμως, ἀλλὰ, ἀλλ’οὖν.
Προσοχή! Ο σύνδεσμος καὶ που τίθεται πριν ή μετά τους υποθετικούς συνδέσμους (εἰ, ἐὰν, ἄν, ἤν) στις εναντιωματικές και παραχωρητικές προτάσεις λέγεται επιδοτικός (= ακόμη και / και ακόμη).
Μεταφραστικές οδηγίες:
Εισάγονται:
- Καῖ εἰ, καὶ ἐὰν, καὶ ἤν, καὶ ἄν, κἄν, καὶ ἤν
- Οὐδ’ ἐὰν, μηδ’ ἐὰν, οὐδ’ ἄν, μηδ’ ἄν, οὐδ’ ἤν, μηδ’ ἤν (όταν η κύρια πρόταση είναι αρνητική)
Εκφέρονται:
- Τις εγκλίσεις των υποθετικών προτάσεων δηλαδή Οριστική, Υποτακτική και Ευκτική και σχηματίζουν όλα τα είδη των υποθετικών λόγων.
Συντακτικός ρόλος:
- Επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης.
Π.χ. Ὁ μαθὼν ἰᾶσθαι, κἄν μὴ ἰατρείῃ, ὅμως ἰατρὸς ἐστι.
Δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση. Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο κἄν γιατί δηλώνει παραχώρηση προς κάτι το δυνατό/ πιθανό. Εκφέρεται με υποτακτική (ἰατρεύῃ) και με απόδοση το ἐστι σχηματίζει υποθετικό λόγο της αόριστης επανάληψης στο παρόν – μέλλον. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης.
Προσοχή! Ανάμεσα στην κύρια και την εναντιωματική ή παραχωρητική πρόταση υπάρχει αντίθεση, γι’ αυτό συχνά στην κύρια πρόταση υπάρχουν οι αντιθετικοί σύνδεσμοι ὅμως, ἀλλὰ, ἀλλ’οὖν.
Προσοχή! Ο σύνδεσμος καὶ που τίθεται πριν ή μετά τους υποθετικούς συνδέσμους (εἰ, ἐὰν, ἄν, ἤν) στις εναντιωματικές και παραχωρητικές προτάσεις λέγεται επιδοτικός (= ακόμη και / και ακόμη).
- Μερικές φορές ο καὶ που συνοδεύει τους υποθετικούς συνδέσμους δεν είναι επιδοτικός αλλά συμπλεκτικός, προσθετικός ή μεταβατικός (μεταβατικός και= λοιπόν. Τίθεται στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου και δηλώνει μετάβαση από τα προηγούμενα στα επόμενα). Επομένως δεν έχουμε εναντιωματική ή παραχωρητική πρόταση, αλλά υποθετική.
- Π.χ. Ἱππεῖς γε μέντοι, ἐὰν καὶ ἡμεῖς μετ’ αὐτῶν γενώμεθα, ἔσονται πλείους ἤ χίλιοι (= Ιππείς βέβαια, αν ενωθούμε και εμείς με αυτούς, θα έχουν περισσότερους από χίλιους).
Μεταφραστικές οδηγίες:
- Καὶ εἰ, καὶ ἐὰν, καὶ ἄν, κἄν = και αν, ακόμη κι αν, έστω κι αν
- Οὐδ’ ἄν, μηδ’ ἄν, οὐδ’ ἤν, μηδ’ ἤν = οὐτε κι αν
Ασκήσεις
Να αναγνωριστούν οι εναντιωματικές / παραχωρητικές προτάσεις:
- Ὥστε διὰ τὴν ἄγαν τῶν πλεόντων ἐπιθυμίαν, εἴ τῳ ἄρα καὶ μὴ ἤρεσκε, δεδιὼς μὴ ἀντιχειροτονῶν κακόνους δόξειεν εἶναι τῇ πόλει ἡσυχίαν ἦγεν.
- Ἐγὼ δὲ κἄν μὴ μέλλω νικᾶν, γυμνασάμενὸς γε τοῦτον τὸν χρόνον ὠφληθήσομαι.
- Ἔπειτα δὲ οἱ μὲν ἰδιῶται, ἐὰν καὶ στρατεύωνταὶ που εἰς πολεμίαν, ἀλλ’ οὖν, ἐπειδὰν γε ἔλθωσι οἴκαδε, ἀσφάλειαν σφίσιν ἡγοῦνται εἶναι.
- Τοὺς μὲν οὖν ἄλλους, ὅσοι πρὸς τὰ κοινὰ δικαίως προσέρχονται, κἄν δεδωκότες ὦσιν εὐθύνας, τὴν ἀειλογίαν ὁρῶ προτεινομένους.
- Ἐκεῖνος γοῦν οὐκ ἀπεῖπε μεγάλην καὶ καλὴν ἐφιέμενος δόξαν, εἰ καὶ μὴ τὸ σῶμα φέρειν ἠδύνατο τὴν τῆς ψυχῆς αὐτοῦ ῥώμην.
- Ὁ κιθαρίζειν μαθὠν, καὶ ἐὰν μὴ κιθαρίζῃ, κιθαριστὴς ἐστι.
- Πέρας μὲν γὰρ ἅπασιν ἀνθρώποις τοῦ βίου θάνατος, κἄν ἐν οἰκίσκῳ τις αὑτὸν καθείρξας τηρῇ.
- Εἰρήσεται γὰρ τὸ πάθος μοι, εἰ καὶ τινες φήσουσι εἶναι με λίαν εὐμετάβολον.
- Ἡ γὰρ τελευταία χάρις καιρὸν ἔχουσα, κἄν ἐλάσσων ᾖ, δύναται μεῖζον ἔγκλημα λῦσαι.
- Ὥστε τῶν ἐπιγιγνομένων, οὐδ’ ἤν τις ταῶν ἄλλων διενέγκῃ τὴν φύσιν, οὐδὲν ἕξει ποιῆσαι τοιοῦτον.
- Εἰ καὶ χρήματα εὐποροῦμεν, οὐκ εὐτυχοῦμεν.
- Καὶ ἂν οἱ πολέμιοι τὸ ναυτικὸν ἡμῶν νικήσωσι, κρατήσομεν αὐτῶν.
- Ἐὰν καὶ μὴ βούλωνται, πάντες αἰσχύνονται μὴ πράττειν τὰ δίκαια.
- Ἄν καὶ κατορθώσωσι περί τινας τῶν πράξεων, μικρὸν διαλιπόντες πάλιν εἰς τὰς αὐτὰς ἀπορίας κατέστησαν.
- Ἀνὴρ πονηρὸς δυστυχεῖ, κἄν εὐτυχῇ
- Μὴ θορυβήσετε, μηδ' ἐὰν δόξω τι ὑμῖν μέγα λέγειν
- Εἰ καὶ χρήματα εὐποροῦμεν, οὐκ εὐτυχοῦμεν.
- Ἐὰν καὶ μὴ βούλωνται, πάντες αἰσχύνονται μὴ πράττειν τὰ δίκαια.
- Μηδ' ἂν εὐορκεῖν μέλλῃς, μηδένα θεῶν ὀμόσῃς.
- Ἄνθρωποι κακοί, εἰ καὶ ὠφελεῖν δοκοῦσιν, μᾶλλον βλάπτουσιν
- Καὶ εἰ θαλάττης εἴργοιντο, δύναιντ' ἂν καλῶς διαζῆν.