Ενδοιαστικές Προτάσεις

Είναι οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που δηλώνουν ενδοιασμό, φόβο για κάτι.
 
Εισάγονται:
μὴ - φόβος μήπως γίνει κάτι κακό ή ανεπιθύμητο
ὅπως μὴ - φόβος μήπως γίνει κάτι κακό ή ανεπιθύμητο
μὴ οὐ - φόβος μήπως δε γίνει κάτι το επιθυμητό

Εκφέρονται:

1. υποτακτική - φόβος προσδωκόμενος (αναφέρεται στο μέλλον)
2. ευκτική του πλαγίου λόγου - εξάρτηση από ιστορικό χρόνο (ο φόβος αναφέρεται στο παρελθόν κατά τη γνώμη του υποκειμένου). Και μετά από ιστορικό χρόνο μπορεί να ακολουθεί οριστική ή υποτακτική
3. οριστική (σπάνια) - φόβος πραγματικός. Προσοχή!: Οριστική μέλλοντα - φόβος προσδοκώμενος
4. δυνητική οριστική (σπανιότερα) - το μη πραγματικό, δηλαδή ο φόβος ήταν δυνατό να γίνει στο παρελθόν αλλά δεν έγινε
5. δυνητική ευκτική (σπανιότερα) - φόβος ενδεχόμενος / δυνατός στο παρόν – μέλλον

Συντακτικός ρόλος:

1. Αντικείμενο σε ρήματα που δηλώνουν φόβο, ενδοιασμό, υποψία, επιφύλαξη: φαβοῦμαι, δέδοικα/δέδοια, ὀκνῶ, ὀρρωδῶ, ὑποπτεύω, φυλάττομαι, ὁρῶ, ἀθυμῶ.
2. Υποκείμενο σε απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις: φόβος ἐστὶ, κίνδυνὸς ἐστι, δέος ἐστὶ, προσδοκία ἐστὶ, ὑποψία ἐστὶ, τρόμος ἔχει με.
3. Επεξήγηση κυρίως σε ουδέτερο δεικτικής αντωνυμίας.

Παραδείγματα:
Ὁρᾶτε ὅπως μὴ οὐκ ἀποδέξονται ἀνρδῶν ἀγαθῶν πέρι αὐτοὺς ἀμείνους ὄντας ἀπρεπὲς τι ἐπιγνῶναι.
 - Δευτερεύουσα ονοματική ενδοιαστική πρόταση. Εισάγεται με το ὅπως μὴ, γιατί δηλώνει φόβο μήπως γίνει κάτι ανεπιθύμητο. Εκφέρεται με υποτακτική, γιατί δηλώνει φόβο προσδοκώμενο. Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ὁρᾶτε.

Οὔτε προσδοκία οὐδεμία ἦν μὴ ἄν ποτε οἱ πολέμιοι ἐπιπλεύσειαν.
 - Δευτερεύουσα ονοματική ενδοιαστική πρόταση. Εισάγεται με το μὴ, γιατί δηλώνει φόβο μήπως γίνει κάτι ανεπιθύμητο. Εκφέρεται με δυνητική ευκτική, γιατί δηλώνει φόβο ενδεχόμενο στο παρόν – μέλλον. Λειτουργεί ως υποκείμενο στην απρόσωπη έκφραση προσδοκία ἦν.

Νῦν δὲ φοβούμεθα μὴ ἀμφοτέρων ἅμα ἡμαρτήκαμεν.
 - Δευτερεύουσα ονοματική ενδοιαστική πρόταση. Εισάγεται με το μὴ, γιατί δηλώνει φόβο μήπως γίνει κάτι ανεπιθύμητο. Εκφέρεται με οριστική, γιατί δηλώνει φόβο πραγματικό. Λειτουργεί ως αντικείμενο στο φοβούμεθα.
 
Μεταφραστικές οδηγίες:
Μὴ = μήπως
Μὴ οὐ = μήπως δεν
Π.χ. φοβοῦνται μὴ πάθωσι πολλὰ δεινὰ
- φοβούνται μήπως πάθουν πολλές συμφορές
Π.χ. δέδοικα μὴ οὐκ ἀποθάνῃ
- Φοβάμαι μήπως δεν πεθάνει

Άσκηση 1: Να βρείτε τον συντακτικό ρόλο των ενδοιαστικών προτάσεων στις περιόδους που σας δίνονται.

Άσκηση 2: Να αναγνωρίσετε τις ειδικές και ενδοιαστικές προτάσεις στις περιόδους που σας δίνονται.

Άσκηση 3: Να κάνετε πλήρη συντακτική ανάλυση στις δευτερεύουσες ειδικές και ενδοιαστικές προτάσεις των περιόδων που ακολουθούν.

1. Δέομαι τοῦτο μεμνῆσθαι παρ’ ὅλον τὸν ἀγῶνα, ὅτι μὴ κατηγορήσαντος Αἰσχίνου μηδὲν ἔξω τῆς γραφῆς οὐδ’ ἄν ἐγὼ λόγον οὐδὲν’ ἐποιούμην ἕτερον.
2. Πολλάκις γὰρ ἔμοιγ’ ἐπελήλυθε καὶ τοῦτο φοβεῖσθαι, μὴ τι δαιμόνιον τὰ πράγματα ἐλαύνῃ.
3. Τοῦτο ἐπιστάμεθα δὴ, ὅτι βασιλεύς ἡμᾶς ἀπολέσαι περὶ παντὸς ἄν ποιήσαιτο.
4. Κίνδυνὸς ἐστι μὴ μεταβάλωνται καὶ γένωνται μετὰ τῶν πολεμίων.
5. Φόβος ἐστὶ τοῖς γονεῦσι μὴ στερηθῶσι τῶν τέκνων.
6. Οἶδα ὅτι Κῦρος νομίζει ἀδικεῖσθαι ὑφ’ ἡμῶν.
7. Κλέαρχος οὐκ ἤθελε ἀποσπάσαι ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ τὸ δεξιόν κέρας φοβούμενος μὴ κυκλωθείη.
8. Μηδέ ὑμᾶς λανθανέτω τοῦτο, ὅτι νῦν αἵρεσίς ἐστιν ὑμῖν.
9. Δῆλόν ἐστιν ὅτι ἐν ἰσχυρῷ χειμῶνι τὸ κινεῖσθαι παρέχει θερμοκρασίαν τινά.
10. ​Πυνθάνομαι ὅτι τὸ ὄρος οὐκ ἄβατόν ἐστι.
11. Δέδοικα μὴ οὐ τοῦτο ἦ χαλεπόν, θάνατον ἐκφυγεῖν ἤ πονηρίαν.
12. Καὶ μοι πάντες ἀπεκρίναντο ὅτι οὐδείς μάρτυς παρείη.
13. Οὐ τοῦτο δέδοικα, μὴ οὐκ ἔχω, ὅ,τι δῶ ἑκάστῳ τῶν φίλων.
14. Τοῦτο δὴ ἄξιον ἐπαινεῖν τῶν τότε ναυμαχησάντων, ὅτι τὸν ἐρχόμενον φόβον διέλυσαν τῶν Ἑλλήνων.
15. Τοῖς δέ ἄλλοις δῆλόν ἐστι ὅτι ἐπιβουλεύουσιν.
16. Ἀλλά φοβερὸν καὶ σφαλερόν ἐστι μὴ σφαλεὶς κείσομαι.
17. Ὁρᾶτε οὖν, ὦ ἄνδρες, μὴ οὐ προσήκει ἡμῖν οὕτω εὐπειθεῖς εἶναι.
18. Ἔλεγε γὰρ ὡς οὐδέν πέμψειε σφᾶς ὁ Ἰνδῶν βασιλεύς.
19. Κῦρος ἔλεγεν ὅτι ἡ ὁδὸς ἔσοιτο πρὸς βασιλέα.
20. Ὡς μὲν ἀληθῆ λέγω, μεμαρτύρηται.
21. ​​Πᾶσι φανερὸν γένηται ὅτι καὶ πρότερον ἡ πόλις ἡμῶν δικαίως τῆς θαλάττης ἦρξεν καὶ νῦν οὐκ ἀδίκως ἀμφισβητεῖ τῆς ἡγεμονίας.
22. Καὶ μὴν, ὦ ἄνδρες, καὶ τοῦθ’ ὑμᾶς δεῖ μαθεῖν, ὅτι τὸ συνέχον τὴν δημοκρατίαν ὅρκος ἐστὶ.
23. Τὸν τε γὰρ ἀγῶνα περὶ τῶν δεινοτάτων εἶναι εἰκότως ὑποπτεύομεν καὶ ὑμᾶς μὴ ού κοινοὶ ἀποβῆτε.
24. Θηραμένης δὲ, ὦ ἄνδρες, εἶπεν ὄτι οὐδὲν αὐτῷ μέλοι τοῦ ὑμετέρου θορύβου.
25. Δέος δ’ ἐγένετο τῇ πανηγύρει μέγα μὴ ξὺν ὅπλοις ἔλθωσι οἱ Λακεδαιμόνιοι.
26. Κατέλαβε τὸ τεῖχος οὐ τοῦτο φοβούμενος, μὴ τινες πορεύσοιντο ἐπὶ τὴν ἐκείνου δύναμιν.
27. Δεῖ δ’, ὦ ἄνδρες, μηδὲ ταῦτα λαθεῖν ὑμᾶς, ὅτι οὐχ ὅμοιὸς ἐστιν ὁ ἀγὼν περὶ τούτου καὶ τῶν ἄλλων ἰδιωτῶν.
28. Ὅρα, μὴ μάτην κόμπος ὁ λόγος οὗτος εἰρημένος έστὶν.
29. Ὄτι μὲν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, βούλοισθ’ ἄν τὴν ἀρχῆν ἥν πρότερον ἐκέκτησθε ἀναλαβεῖν πάντες ἐπιστάμεθα.
30. Ἔπειτα δὲ ἔλεξε τοῖς Χαλδαίοις ὅτι ἥκοι οὔτε ἀπολέσαι ἐπιθυμῶν ἐκείνους οὔτε πολεμεῖν δεόμενος, ἀλλ’ εἰρήνην βουλόμενος ποιῆσαι Ἀρμενίοις καὶ Χαλδαίοις.
31. Καὶ δέδιμεν οὐχὶ μὴ προκαταγνόντες ἡμῶν τὰς ἀρετὰς ἥσσους εἶναι τῶν ὑμετέρων ἔγκλημα αὐτὸ ποιῆτε, ἀλλὰ μὴ ἄλλοις χάριν φέροντες ἐπὶ διεγνωσμένην κρίσην καθιστώμεθα.
32. Ἐσηγγέλλετο δὲ αὐτοῖς ἔκ τε Καμαρίνης, ὠς, εἰ ἔλθοιες, προσχωροῖεν ἄν.
33. Δέδοικα μὴ ἡμεῖς φανῶμεν πράττοντες τἀναντία τούτων.
34. Ὅρα, ὦ μακάριε, μὴ περὶ τοῖς φιλτάτοις κυβεύῃς τε καὶ κινδυνεῦῃς.
35. Ἐνθυμοῦ δ’ ὅτι τὸ μὲν σῶμα θνητὸν ἅπαντες ἔχομεν.