Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο
Ινδιάνος Σιάτλ
Επισημάνσεις προς τον αναγνώστη
- Με κόκκινο υπογραμμίζονται τα σχήματα λόγου.
- Με μπλε ο ερμηνευτικός σχολιασμός του κειμένου.
- Με πράσινο τα αφηγηματικά στοιχεία.
- Με μωβ οι ενότητες και στα στοιχεία δομής.
- Με πορτοκαλί ο χαρακτηρισμός των προσώπων.
Το παρακάτω κείμενο χρονολογείται γύρω στα 1855 και αποτελεί την απάντηση του Σιάτλ, αρχηγού μιας φυλής Ινδιάνων, στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Φραγκλίνο Πηρς, ο οποίος ζήτησε από τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους στην αμερικανική κυβέρνηση. Η πρόταση αυτής της αγοραπωλησίας ήταν εντελώς ξένη στις αντιλήψεις και στον τρόπο ζωής των Ινδιάνων, ο δεσμός των οποίων με τη φύση είναι ιερός και αδιάσπαστος, όπως η αδερφική αγάπη. Ο Σιάτλ εκφράζει με περηφάνια και σεβασμό στην παράδοση τον τρόπο σκέψης της φυλής του, ο οποίος διαφέρει πλήρως από τις υλικές αξίες και τον κατακτητικό πολιτισμό των λευκών. Οι σκέψεις που διατυπώνει ο Σιάτλ απέχουν από εμάς ενάμιση σχεδόν αιώνα, είναι όμως εξαιρετικά επίκαιρες στην εποχή μας, τώρα που όλοι πλέον βιώνουμε τις ολέθριες συνέπειες από την υπερβολική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, τη μόλυνση του περιβάλλοντος και τη διαρκώς επεκτεινόμενη οικολογική καταστροφή του πλανήτη μας.
-----------Ενότητα 1: Το αίτημα των ΗΠΑ να εξαγοράσουν τη γη των Ινδιάνων-----------------
Ο μεγάλος αρχηγός στην Ουάσιγκτον μηνάει* πως θέλει να αγοράσει τη γη μας. O μεγάλος αρχηγός μηνάει ακόμα λόγια φιλικά και καλοθέλητα. Καλοσύνη (ειρωνεία) του, γιατί ξέρομε πως αυτός λίγο τη χρειάζεται αντίστοιχα τη φιλία μας. Την προσφορά του θα τη μελετήσομε, γιατί ξέρομε πως, αν δεν το πράξομε, μπορεί ο λευκός να προφτάσει με τα όπλα και να πάρει τη γη μας.
Ο Ινδιάνος Σιάτλ ξεκινάει την επιστολή του ξεκαθαρίζοντας τους ρόλους εξουσίας που διαμορφώνουν τη σχέση του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος ζητά από τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους, όμως το αίτημα αυτό είναι προσχηματικό: στην πραγματικότητα όλοι ξέρουν ότι δεν έχουν τη δυνατότητα της επιλογής και της άρνησης. Αν οι ινδιάνοι δεν πουλήσουν τη γη τους οι ΗΠΑ θα την πάρουν δια της βίας.
-----------Ενότητα 2: Η φύση δεν είναι ιδιοκτησία κανενός για να πουληθεί-----------------
Πώς μπορείτε να αγοράζετε ή να πουλάτε τον ουρανό (μεταφορά) - τη ζέστα της γης (μεταφορά); Για μας μοιάζει παράξενο. Η δροσιά του αγέρα ή το άφρισμα του νερού ωστόσο δε μας ανήκουν. Πώς μπορείτε να τα αγοράσετε από μας; Κάθε μέρος της γης αυτής είναι ιερό για το λαό μου. Κάθε αστραφτερή πευκοβελόνα, κάθε αμμούδα στις ακρογιαλιές, κάθε θολούρα στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε ζουζούνι που ζουζουνίζει είναι, στη μνήμη και στην πείρα του λαού μου, ιερό (επανάληψη - ασύνδετο).
-----------Ενότητα 3: Η αποξένωση των λευκών από τη φύση-----------------
Ξέρομε πως ο λευκός δεν καταλαβαίνει τους τρόπους μας. Τα μέρη της γης, το ένα με το άλλο, δεν κάνουν γι' αυτόν διαφορά, γιατί είναι ένας ξένος που φτάνει τη νύχτα και παίρνει από τη γη όλα όσα τού χρειάζονται. Η γη δεν είναι αδερφός του, αλλά εχθρός που πρέπει να τον καταχτήσει, και αφού τον καταχτήσει, πηγαίνει παρακάτω.
Ο ινδιάνος αρχηγός έχει μια τελείως διαφορετική αντίληψη για τη σχέση ανθρώπου - φύσης από αυτή που έχει ο λευκός εισβολέας. Για τους ινδιάνους η φύση είναι αδελφός. Τη σέβονται ως αυτοσκοπό και γι' αυτό η ιδέα της αγοραπωλησίας της γης τους φαίνεται αδιανόητη, γιατί η γη είναι μια ύπαρξη αυτόνομη και όχι κάτι που μπορεί να "ανήκει" σε κάποιον άλλο.
Με το ταμάχι* που έχει θα καταπιεί (μεταφορά) τη γη και θα αφήσει πίσω του μια έρημο. Η όψη που παρουσιάζουν οι πολιτείες σας, κάνει κακό στα μάτια του ερυθρόδερμου. Όμως αυτό μπορεί και να συμβαίνει επειδή ο ερυθρόδερμος είναι άγριος και δεν καταλαβαίνει. (ειρωνεία → Ο Ινδιάνος γνωρίζει πολύ καλά ότι "άγρια" είναι η συμπεριφορά του λευκού που δεν σέβεται τη φύση μέσα στην οποία ζει και που βανδαλίζει το τοπίο για να βολέψει τις ανάγκες του. Με την ειρωνεία αυτή καταφέρνει να αναδείξει την υποκρισία των λευκών που, από θέση εξουσίας, ορίζουν τους εαυτούς τους ως "πολιτισμένους" και όσους δεν είναι σαν αυτούς ως "άγριους")
-----------Ενότητα 4: Τα ζώα είναι κομμάτι της φύσης του ανθρώπου-----------------
Αν αποφασίσω και δεχτώ, θα βάλω έναν όρο. Τα ζώα της γης αυτής ο λευκός θα πρέπει να τα μεταχειριστεί σαν αδέρφια του. Τι είναι ο άνθρωπος δίχως τα ζώα; Αν όλα τα ζώα φύγουν από τη μέση, ο άνθρωπος θα πεθάνει από μεγάλη εσωτερική μοναξιά, γιατί όσα συμβαίνουν στα ζώα, τα ίδια συμβαίνουν στον άνθρωπο.
Ο αρχηγός των Ινδιάνων ξέρει ότι δεν είναι σε θέση να βάζει όρους στους λευκούς κατακτητές. Ο "όρος" του σεβασμού απέναντι στα ζώα είναι περισσότερο μια συμβουλή που δείχνει τη βαθιά σχέση των Ινδιάνων με τα υπόλοιπα όντα και τον αρμονικό τρόπο με τον οποίο ζούσαν σε επαφή με τη φύση και τα ζώα που τη μοιράζονταν. Ο αρχηγός των ινδιάνων γνωρίζει ότι πέρα από όσα μας διαχωρίζουν από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο υπάρχουν και πάρα πολλά που μας ενώνουν ώστε "όσα συμβαίνουν στα ζώα, τα ίδια συμβαίνουν στον άνθρωπο".
Οι απόψεις του αρχηγού των Ινδιάνων λειτουργούν προφητικά: ο σύγχρονος άνθρωπος ζει πιο μοναχικά από ποτέ. Αποξενωμένος από τη φύση αλλά και από τους άλλους ανθρώπους αναζητά παρηγοριά στην αγάπη των ζώων και στα κατοικίδια.
-----------Ενότητα 5: Η καταστροφή της φύσης ισοδυναμεί με την καταστροφή της ζωής-----------------
Ένα ξέρομε, που μπορεί μια μέρα ο λευκός να το ανακαλύψει: ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός. Μπορεί να θαρρείτε πως Εκείνος είναι δικός σας, όπως ζητάτε να γίνει δική σας η γη μας. Αλλά δεν το δυνόσαστε.* Εκείνος είναι Θεός των ανθρώπων. Και το έλεός Του μοιρασμένο απαράλλαχτα σε ερυθρόδερμους και λευκούς. Αυτή η γη Του είναι ακριβή (μεταφορά). Όποιος τη βλάφτει, καταφρονάει το Δημιουργό της. Θα περάσουν οι λευκοί - και μπορεί μάλιστα γρηγορότερα από άλλες φυλές. Όταν μαγαρίζεις* συνέχεια το στρώμα σου, κάποια νύχτα θα πλαντάξεις από τις μαγαρισιές σου. Όταν όλα τα βουβάλια σφαχτούν, όταν όλα τα άγρια αλόγατα μερέψουν, όταν (επανάληψη - ασύνδετο) την ιερή γωνιά του δάσους τη γιομίσει το ανθρώπινο χνότο και το θέαμα των φουντωμένων λόφων το κηλιδώσουν τα σύρματα του τηλέγραφου με το βουητό τους, τότες πού να βρεις το ρουμάνι;* Πού να βρεις τον αϊτό; Και τι σημαίνει να πεις έχε γεια στο φαρί* σου και στο κυνήγι; (ρητορικές ερωτήσεις) Σημαίνει το τέλος της ζωής και την αρχή του θανάτου.
Για τον Ινδιάνο ο Θεός δεν είναι απλώς ο εκπρόσωπος μιας θρησκείας. Ο Θεός είναι η δύναμη της φύσης και η ενέργεια που ενώνει όλα τα άψυχα και έμψυχα του πλανήτη και γι' αυτόν είναι ο ίδιος και για τους ερυθόδερμους και για τους λευκούς. Όταν ο λευκός θα έχει καταστρέψει τη φύση που θα μπορέσει να βρει ξανά τον Θεό;
Ο Ινδιάνος αρχηγός προφητεύει τα τραγικά αποτελέσματα της αλαζονικής παρέμβασης του ανθρώπου στη φύση: ο άνθρωπος θα καταστρέψει το περιβάλλον και θα αφήσει πίσω του μια έρημη γη γιατί δεν σεβάστηκε τη φύση.
-----------Ενότητα 6: Οι πόλεις των λευκών-----------------
Πουθενά δε βρίσκεται μια ήσυχη γωνιά μέσα στις πολιτείες του λευκού. Πουθενά δε βρίσκεται μια γωνιά να σταθείς να ακούσεις τα φύλλα στα δέντρα την άνοιξη ή το ψιθύρισμα που κάνουν τα ζουζούνια πεταρίζοντας. Όμως μπορεί, επειδή, καταπώς είπα, είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω (ειρωνεία) - μπορεί μονάχα για το λόγο αυτόν ο σαματάς* να ταράζει τα αυτιά μου (μεταφορά). Μα τι μένει από τη ζωή, όταν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αφουγκραστεί τη γλυκιά φωνή που βγάνει το νυχτοπούλι ή τα συνακούσματα των βατράχων ολόγυρα σε ένα βάλτο μέσα στη νυχτιά; (ρητορική ερώτηση) Ο ερυθρόδερμος προτιμάει το απαλόηχο αγέρι (ακουστική εικόνα) λαγαρισμένο* από την καταμεσήμερη βροχή (οπτική εικόνα) ή μοσχοβολημένο με το πεύκο (οσφρητική εικόνα). Του ερυθρόδερμου του είναι ακριβός (μεταφορά) ο αγέρας, γιατί όλα τα πάντα μοιράζονται την ίδια πνοή - τα ζώα, τα δέντρα, οι άνθρωποι. Ο λευκός δε φαίνεται να δίνει προσοχή στον αγέρα που ανασαίνει. Σαν ένας που χαροπολεμάει για μέρες πολλές, δεν οσμίζεται* τίποτα. (παρομοίωση → Ο λευκός που δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει την αξία του καθαρού αέρα παρομοιάζεται με έναν ετοιμοθάνατο που έχει πια χάσει την αίσθηση της όσφρησης. Η παρομοίωση αυτή δεν είναι τυχαία. Έμμεσα ο αρχηγός των Ινδιάνων θέλει να τονίσει ότι ο πολιτισμός των λευκών είναι αντίθετα στη φύση και τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου και έτσι θα τον οδηγήσει αναπόφευκτα σε πνευματικό θάνατο)
-----------Ενότητα 7: Οι συμβουλές προς τους αγοραστές της γης-----------------
Αν ξέραμε, μπορεί να καταλαβαίναμε (ειρωνεία) - αν ξέραμε τα όνειρα του λευκού, τις ελπίδες που περιγράφει στα παιδιά του τις μακριές χειμωνιάτικες νύχτες, τα οράματα που ανάφτει στο μυαλό τους, ώστε ανάλογα να δέονται για την αυριανή. Αλλά εμείς είμαστε άγριοι (ειρωνεία). Μας είναι κρυφά (μεταφορά) τα όνειρα του λευκού. Και επειδή μας είναι κρυφά, θα εξακολουθήσομε το δρόμο μας (μεταφορά). Αν τα συμφωνήσομε μαζί, θα το πράξομε, για να σιγουρέψομε τις προστατευόμενες περιοχές που μας τάξατε. Εκεί θα ζήσομε, μπορεί, τις μετρημένες μέρες μας καταπώς το θελήσομε. Όταν ο στερνός ερυθρόδερμος λείψει από τη γη, και από τη μνήμη δεν απομείνει παρά ο ίσκιος από ένα σύννεφο που ταξιδεύει στον κάμπο, οι ακρογιαλιές αυτές και τα δάση θα φυλάγουν (μεταφορά) ακόμα τα πνεύματα του λαού μου - τι* αυτή τη γη την αγαπούν, όπως το βρέφος (παρομοίωση) αγαπάει το χτύπο της μητρικής καρδιάς. Αν σας την πουλήσομε τη γη μας, αγαπήστε την, καθώς την αγαπήσαμε εμείς, φροντίστε την, καθώς τη φροντίσαμε εμείς, κρατήστε ζωντανή στο λογισμό σας τη μνήμη της γης, όπως βρίσκεται τη στιγμή που την παίρνετε (ασύνδετο), και με όλη σας τη δύναμη, με όλη την τρανή μπόρεσή σας, με όλη (επανάληψη - ασύνδετο) την καρδιά σας, διατηρήστε τη για τα τέκνα σας, και αγαπήστε την, καθώς ο Θεός (παρομοίωση) αγαπάει όλους μας. Ένα ξέρομε - ο Θεός σας είναι ο ίδιος Θεός. Η γη Του είναι ακριβή (μεταφορά). Ακόμα και ο λευκός δε γίνεται να απαλλαχτεί από την κοινή μοίρα.*
*μηνάει: στέλνει μήνυμα *ταμάχι: πλεονεξία *δεν το δυνόσαστε: δεν μπορείτε *μαγαρίζεις: λερώνεις *ρουμάνι: δάσος *φαρί: άλογο *σαματάς: φασαρία *λαγαρισμένος: καθαρισμένος *οσμίζεται: μυρίζει *τι: γιατί *η κοινή μοίρα: εννοεί το θάνατο
Ο μεγάλος αρχηγός στην Ουάσιγκτον μηνάει* πως θέλει να αγοράσει τη γη μας. O μεγάλος αρχηγός μηνάει ακόμα λόγια φιλικά και καλοθέλητα. Καλοσύνη (ειρωνεία) του, γιατί ξέρομε πως αυτός λίγο τη χρειάζεται αντίστοιχα τη φιλία μας. Την προσφορά του θα τη μελετήσομε, γιατί ξέρομε πως, αν δεν το πράξομε, μπορεί ο λευκός να προφτάσει με τα όπλα και να πάρει τη γη μας.
Ο Ινδιάνος Σιάτλ ξεκινάει την επιστολή του ξεκαθαρίζοντας τους ρόλους εξουσίας που διαμορφώνουν τη σχέση του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος ζητά από τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους, όμως το αίτημα αυτό είναι προσχηματικό: στην πραγματικότητα όλοι ξέρουν ότι δεν έχουν τη δυνατότητα της επιλογής και της άρνησης. Αν οι ινδιάνοι δεν πουλήσουν τη γη τους οι ΗΠΑ θα την πάρουν δια της βίας.
-----------Ενότητα 2: Η φύση δεν είναι ιδιοκτησία κανενός για να πουληθεί-----------------
Πώς μπορείτε να αγοράζετε ή να πουλάτε τον ουρανό (μεταφορά) - τη ζέστα της γης (μεταφορά); Για μας μοιάζει παράξενο. Η δροσιά του αγέρα ή το άφρισμα του νερού ωστόσο δε μας ανήκουν. Πώς μπορείτε να τα αγοράσετε από μας; Κάθε μέρος της γης αυτής είναι ιερό για το λαό μου. Κάθε αστραφτερή πευκοβελόνα, κάθε αμμούδα στις ακρογιαλιές, κάθε θολούρα στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε ζουζούνι που ζουζουνίζει είναι, στη μνήμη και στην πείρα του λαού μου, ιερό (επανάληψη - ασύνδετο).
-----------Ενότητα 3: Η αποξένωση των λευκών από τη φύση-----------------
Ξέρομε πως ο λευκός δεν καταλαβαίνει τους τρόπους μας. Τα μέρη της γης, το ένα με το άλλο, δεν κάνουν γι' αυτόν διαφορά, γιατί είναι ένας ξένος που φτάνει τη νύχτα και παίρνει από τη γη όλα όσα τού χρειάζονται. Η γη δεν είναι αδερφός του, αλλά εχθρός που πρέπει να τον καταχτήσει, και αφού τον καταχτήσει, πηγαίνει παρακάτω.
Ο ινδιάνος αρχηγός έχει μια τελείως διαφορετική αντίληψη για τη σχέση ανθρώπου - φύσης από αυτή που έχει ο λευκός εισβολέας. Για τους ινδιάνους η φύση είναι αδελφός. Τη σέβονται ως αυτοσκοπό και γι' αυτό η ιδέα της αγοραπωλησίας της γης τους φαίνεται αδιανόητη, γιατί η γη είναι μια ύπαρξη αυτόνομη και όχι κάτι που μπορεί να "ανήκει" σε κάποιον άλλο.
Με το ταμάχι* που έχει θα καταπιεί (μεταφορά) τη γη και θα αφήσει πίσω του μια έρημο. Η όψη που παρουσιάζουν οι πολιτείες σας, κάνει κακό στα μάτια του ερυθρόδερμου. Όμως αυτό μπορεί και να συμβαίνει επειδή ο ερυθρόδερμος είναι άγριος και δεν καταλαβαίνει. (ειρωνεία → Ο Ινδιάνος γνωρίζει πολύ καλά ότι "άγρια" είναι η συμπεριφορά του λευκού που δεν σέβεται τη φύση μέσα στην οποία ζει και που βανδαλίζει το τοπίο για να βολέψει τις ανάγκες του. Με την ειρωνεία αυτή καταφέρνει να αναδείξει την υποκρισία των λευκών που, από θέση εξουσίας, ορίζουν τους εαυτούς τους ως "πολιτισμένους" και όσους δεν είναι σαν αυτούς ως "άγριους")
-----------Ενότητα 4: Τα ζώα είναι κομμάτι της φύσης του ανθρώπου-----------------
Αν αποφασίσω και δεχτώ, θα βάλω έναν όρο. Τα ζώα της γης αυτής ο λευκός θα πρέπει να τα μεταχειριστεί σαν αδέρφια του. Τι είναι ο άνθρωπος δίχως τα ζώα; Αν όλα τα ζώα φύγουν από τη μέση, ο άνθρωπος θα πεθάνει από μεγάλη εσωτερική μοναξιά, γιατί όσα συμβαίνουν στα ζώα, τα ίδια συμβαίνουν στον άνθρωπο.
Ο αρχηγός των Ινδιάνων ξέρει ότι δεν είναι σε θέση να βάζει όρους στους λευκούς κατακτητές. Ο "όρος" του σεβασμού απέναντι στα ζώα είναι περισσότερο μια συμβουλή που δείχνει τη βαθιά σχέση των Ινδιάνων με τα υπόλοιπα όντα και τον αρμονικό τρόπο με τον οποίο ζούσαν σε επαφή με τη φύση και τα ζώα που τη μοιράζονταν. Ο αρχηγός των ινδιάνων γνωρίζει ότι πέρα από όσα μας διαχωρίζουν από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο υπάρχουν και πάρα πολλά που μας ενώνουν ώστε "όσα συμβαίνουν στα ζώα, τα ίδια συμβαίνουν στον άνθρωπο".
Οι απόψεις του αρχηγού των Ινδιάνων λειτουργούν προφητικά: ο σύγχρονος άνθρωπος ζει πιο μοναχικά από ποτέ. Αποξενωμένος από τη φύση αλλά και από τους άλλους ανθρώπους αναζητά παρηγοριά στην αγάπη των ζώων και στα κατοικίδια.
-----------Ενότητα 5: Η καταστροφή της φύσης ισοδυναμεί με την καταστροφή της ζωής-----------------
Ένα ξέρομε, που μπορεί μια μέρα ο λευκός να το ανακαλύψει: ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός. Μπορεί να θαρρείτε πως Εκείνος είναι δικός σας, όπως ζητάτε να γίνει δική σας η γη μας. Αλλά δεν το δυνόσαστε.* Εκείνος είναι Θεός των ανθρώπων. Και το έλεός Του μοιρασμένο απαράλλαχτα σε ερυθρόδερμους και λευκούς. Αυτή η γη Του είναι ακριβή (μεταφορά). Όποιος τη βλάφτει, καταφρονάει το Δημιουργό της. Θα περάσουν οι λευκοί - και μπορεί μάλιστα γρηγορότερα από άλλες φυλές. Όταν μαγαρίζεις* συνέχεια το στρώμα σου, κάποια νύχτα θα πλαντάξεις από τις μαγαρισιές σου. Όταν όλα τα βουβάλια σφαχτούν, όταν όλα τα άγρια αλόγατα μερέψουν, όταν (επανάληψη - ασύνδετο) την ιερή γωνιά του δάσους τη γιομίσει το ανθρώπινο χνότο και το θέαμα των φουντωμένων λόφων το κηλιδώσουν τα σύρματα του τηλέγραφου με το βουητό τους, τότες πού να βρεις το ρουμάνι;* Πού να βρεις τον αϊτό; Και τι σημαίνει να πεις έχε γεια στο φαρί* σου και στο κυνήγι; (ρητορικές ερωτήσεις) Σημαίνει το τέλος της ζωής και την αρχή του θανάτου.
Για τον Ινδιάνο ο Θεός δεν είναι απλώς ο εκπρόσωπος μιας θρησκείας. Ο Θεός είναι η δύναμη της φύσης και η ενέργεια που ενώνει όλα τα άψυχα και έμψυχα του πλανήτη και γι' αυτόν είναι ο ίδιος και για τους ερυθόδερμους και για τους λευκούς. Όταν ο λευκός θα έχει καταστρέψει τη φύση που θα μπορέσει να βρει ξανά τον Θεό;
Ο Ινδιάνος αρχηγός προφητεύει τα τραγικά αποτελέσματα της αλαζονικής παρέμβασης του ανθρώπου στη φύση: ο άνθρωπος θα καταστρέψει το περιβάλλον και θα αφήσει πίσω του μια έρημη γη γιατί δεν σεβάστηκε τη φύση.
-----------Ενότητα 6: Οι πόλεις των λευκών-----------------
Πουθενά δε βρίσκεται μια ήσυχη γωνιά μέσα στις πολιτείες του λευκού. Πουθενά δε βρίσκεται μια γωνιά να σταθείς να ακούσεις τα φύλλα στα δέντρα την άνοιξη ή το ψιθύρισμα που κάνουν τα ζουζούνια πεταρίζοντας. Όμως μπορεί, επειδή, καταπώς είπα, είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω (ειρωνεία) - μπορεί μονάχα για το λόγο αυτόν ο σαματάς* να ταράζει τα αυτιά μου (μεταφορά). Μα τι μένει από τη ζωή, όταν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αφουγκραστεί τη γλυκιά φωνή που βγάνει το νυχτοπούλι ή τα συνακούσματα των βατράχων ολόγυρα σε ένα βάλτο μέσα στη νυχτιά; (ρητορική ερώτηση) Ο ερυθρόδερμος προτιμάει το απαλόηχο αγέρι (ακουστική εικόνα) λαγαρισμένο* από την καταμεσήμερη βροχή (οπτική εικόνα) ή μοσχοβολημένο με το πεύκο (οσφρητική εικόνα). Του ερυθρόδερμου του είναι ακριβός (μεταφορά) ο αγέρας, γιατί όλα τα πάντα μοιράζονται την ίδια πνοή - τα ζώα, τα δέντρα, οι άνθρωποι. Ο λευκός δε φαίνεται να δίνει προσοχή στον αγέρα που ανασαίνει. Σαν ένας που χαροπολεμάει για μέρες πολλές, δεν οσμίζεται* τίποτα. (παρομοίωση → Ο λευκός που δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει την αξία του καθαρού αέρα παρομοιάζεται με έναν ετοιμοθάνατο που έχει πια χάσει την αίσθηση της όσφρησης. Η παρομοίωση αυτή δεν είναι τυχαία. Έμμεσα ο αρχηγός των Ινδιάνων θέλει να τονίσει ότι ο πολιτισμός των λευκών είναι αντίθετα στη φύση και τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου και έτσι θα τον οδηγήσει αναπόφευκτα σε πνευματικό θάνατο)
-----------Ενότητα 7: Οι συμβουλές προς τους αγοραστές της γης-----------------
Αν ξέραμε, μπορεί να καταλαβαίναμε (ειρωνεία) - αν ξέραμε τα όνειρα του λευκού, τις ελπίδες που περιγράφει στα παιδιά του τις μακριές χειμωνιάτικες νύχτες, τα οράματα που ανάφτει στο μυαλό τους, ώστε ανάλογα να δέονται για την αυριανή. Αλλά εμείς είμαστε άγριοι (ειρωνεία). Μας είναι κρυφά (μεταφορά) τα όνειρα του λευκού. Και επειδή μας είναι κρυφά, θα εξακολουθήσομε το δρόμο μας (μεταφορά). Αν τα συμφωνήσομε μαζί, θα το πράξομε, για να σιγουρέψομε τις προστατευόμενες περιοχές που μας τάξατε. Εκεί θα ζήσομε, μπορεί, τις μετρημένες μέρες μας καταπώς το θελήσομε. Όταν ο στερνός ερυθρόδερμος λείψει από τη γη, και από τη μνήμη δεν απομείνει παρά ο ίσκιος από ένα σύννεφο που ταξιδεύει στον κάμπο, οι ακρογιαλιές αυτές και τα δάση θα φυλάγουν (μεταφορά) ακόμα τα πνεύματα του λαού μου - τι* αυτή τη γη την αγαπούν, όπως το βρέφος (παρομοίωση) αγαπάει το χτύπο της μητρικής καρδιάς. Αν σας την πουλήσομε τη γη μας, αγαπήστε την, καθώς την αγαπήσαμε εμείς, φροντίστε την, καθώς τη φροντίσαμε εμείς, κρατήστε ζωντανή στο λογισμό σας τη μνήμη της γης, όπως βρίσκεται τη στιγμή που την παίρνετε (ασύνδετο), και με όλη σας τη δύναμη, με όλη την τρανή μπόρεσή σας, με όλη (επανάληψη - ασύνδετο) την καρδιά σας, διατηρήστε τη για τα τέκνα σας, και αγαπήστε την, καθώς ο Θεός (παρομοίωση) αγαπάει όλους μας. Ένα ξέρομε - ο Θεός σας είναι ο ίδιος Θεός. Η γη Του είναι ακριβή (μεταφορά). Ακόμα και ο λευκός δε γίνεται να απαλλαχτεί από την κοινή μοίρα.*
*μηνάει: στέλνει μήνυμα *ταμάχι: πλεονεξία *δεν το δυνόσαστε: δεν μπορείτε *μαγαρίζεις: λερώνεις *ρουμάνι: δάσος *φαρί: άλογο *σαματάς: φασαρία *λαγαρισμένος: καθαρισμένος *οσμίζεται: μυρίζει *τι: γιατί *η κοινή μοίρα: εννοεί το θάνατο
Γενικά στοιχεία
- Θέμα: Η υποχρέωση του ανθρώπου να ζει σε αρμονία με τη φύση.
- Είδος: Επιστολή.
- Ήρωες: Ερυθρόδερμοι, λευκοί.
- Τόπος: ΗΠΑ
- Χρόνος: 1855
Αφηγηματικές τεχνικές
- Αφηγητής: Ομοδιηγητικός
- Αφήγηση: γ' πρόσωπο
- Τεχνικές: Περιγραφή - αφήγηση - εικόνες - σχόλια
Ύφος
- Εξομολογητικό, διδακτικό.
Ηθικό δίδαγμα
- Ο άνθρωπος θα πρέπει να ζει σε αρμονία με τη φύση. Να μην την καταστρέφει αλλά να τη σέβεται.
- Ο Δυτικός πολιτισμός δεν είναι εξορισμού ανώτερος από κάθε άλλο. Κάθε φυλή βλέπει τον κόσμο μέσα από διαφορετικά πρίσματα και έχει τις δικές τις αξίες.
Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. 22)
1. Χωρίστε το κείμενο σε ενότητες και γράψτε συνοπτικά τα επιχειρήματα που διατυπώνει ο Ινδιάνος σε καθεμιά από αυτές.
Το κείμενο χωρίζεται σε επτά ενότητες κάθε μια από τις οποίες αφορά και ένα επιχείρημα του αρχηγού των Ινδιάνων.
2. Πώς αντιλαμβάνεται ο Ινδιάνος τη σχέση του με τη φύση;
Για τον Ινδιάνο ο άνθρωπος είναι κομμάτι της φύση και μόνο ως τέτοιο μπορεί να ζήσει ευτυχισμένος. Σε αντίθεση με τον λευκό, ο Ινδιάνος δεν νοεί τον εαυτό του να χρησιμοποιεί και να καταστρέφει τη φύση για τους δικούς του σκοπούς. Γι' αυτόν η φύση είναι αυτοσκοπός. Δεν είναι ιδιοκτησία κανενός, αλλά ένας αδελφός, ένα κομμάτι από τον ίδιο τον άνθρωπο. Με τον ίδιο τρόπο βλέπει και τα υπόλοιπα ζώα χωρίς τα οποία ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να ζήσει. Οι κρίκοι της φυσικής αλυσίδας είναι άρρηκτα δεμένοι μεταξύ τους και ο άνθρωπος δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από ένας από αυτούς. Για τον Ινδιάνο η θέση αυτή του ανθρώπου, δίπλα στην υπόλοιπη δημιουργία και όχι πάνω από αυτή, είναι αυτονόητη.
3. Γιατί η όψη της πολιτείας των λευκών (και η νοοτροπία των κατοίκων της) «κάνει κακό στα μάτια του ερυθρόδερμου»;
Ανάμεσα στον πολιτισμό των Ινδιάνων και των λευκών υπάρχει ένα χάσμα που διαχωρίζει τους μεν από τους δε. Για τον Ινδιάνο το να ζει ως κομμάτι της φύσης είναι στοιχείο αναπόσπαστο για την ευτυχία του. Αντίθετα ο λευκός καταπατά τη φύση, την καταστρέφει και δεν τη σέβεται. Κόβει τα δέντρα για να χτίσει πολυκατοικίες. Μολύνει τον αέρα για να φτιάξει βιομηχανίες. Μέσα στις πολύβουες πολιτείες του ανθρώπου δεν μπορεί κανείς να ακούσει πια τον αέρα να περνά ανάμεσα στα φύλλα ή τα πουλιά να κελαηδούν. Οι μόνοι ήχοι που κυριαρχούν και σκεπάζουν όλους τους άλλους είναι αυτοί των αυτοκινήτων και των μηχανών.
4. Σε διάφορα σημεία του κειμένου ο Ινδιάνος Σιάτλ χαρακτηρίζει τον εαυτό του και τους ομοεθνείς του «άγριους». Πώς αντιλαμβάνεστε αυτόν το χαρακτηρισμό;
Με τον χαρακτηρισμό "άγριοι" ο αρχηγός των Ινδιάνων ειρωνεύεται την υπεροψία των λευκών. Θεωρώντας εξ' ορισμού ότι οι ίδιοι είναι ανώτεροι από κάθε άλλο είδος και από κάθε άλλο πολιτισμό, οι λευκοί όρισαν ως πολιτισμένους τους εαυτούς τους και ως άγριους όσους δεν έχουν τις ίδιες αξίες με αυτούς. Μέσα από το κείμενό του ο αρχηγός των Ινδιάνων αποδεικνύει ότι οι "πολιτισμένοι" λευκοί είναι πολύ περισσότερο άγριοι από τους ερυθρόδερμους, αφού δεν σέβονται τη φύση, ούτε τον συνάνθρωπό τους, είναι αδίστακτοι και πρόθυμοι να κάνουν τα πάντα για να πετύχουν αυτό που θέλουν.
5. Τι πιστεύετε ότι αποφάσισαν τελικά οι Ινδιάνοι για τη γη τους; Ποια σημεία του κειμένου μάς προϊδεάζουν για την απόφασή τους;
Οι Ινδιάνοι αποφάσισαν τελικά να πουλήσουν τη γη τους στους λευκούς ώστε να εξασφαλίσουν τη μετακίνησή τους σε μια νέα περιοχή όπου θα μπορέσουν να ζήσουν ειρηνικά. Οι διατυπώσεις που επιλέγει ο αρχηγός των Ινδιάνων δίνουν την εντύπωση ότι τίποτα δεν έχει αποφασιστεί τελεσίδικα. Στην πραγματικότητα όμως, τόσο οι Ινδιάνοι όσο και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, γνωρίζουν ότι δεν τίθεται στην πραγματικότητα θέμα επιλογής. Αν οι Ινδιάνοι δεν παραχωρήσουν τη γη τους με το καλό, οι λευκοί θα έρθουν και θα την κατακτήσουν με το άγριο.
Το κείμενο χωρίζεται σε επτά ενότητες κάθε μια από τις οποίες αφορά και ένα επιχείρημα του αρχηγού των Ινδιάνων.
- Ενότητα 1: Οι λευκοί ζητάνε να αγοράσουν την γη των Ινδιάνων όμως στην πραγματικότητα όλοι ξέρουν ότι το αίτημα αυτό δεν είναι πραγματικό αλλά προσχηματικό, αφού αν οι Ινδιάνοι δεν τους δώσουν οικειοθελώς τη γη τους, θα την πάρουν με τα όπλα.
- Ενότητα 2: Η φύση δεν πουλιέται γιατί δεν είναι ιδιοκτησία κανενός.
- Ενότητα 3: Οι λευκοί έχουν μια σχέση εκμεταλλευτική απέναντι στη φύση και γι' αυτό δεν μπορούν να κατανοήσουν τη σχέση των Ινδιάνων με αυτή.
- Ενότητα 4: Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τα ζώα γιατί μοιράζεται μαζί τους την ίδια φύση.
- Ενότητα 5: ΄Οπως ο Θεός έτσι και η φύση είναι κοινή για όλους τους ανθρώπους και η καταστροφή της θα σήμαινε την καταστροφή του ανθρώπινου είδους.
- Ενότητα 6: Οι λευκοί ζουν αλλοτριωμένοι μακριά από τη φύση.
- Ενότητα 7: Οι Ινδιάνοι θα δεχτούν τη συμφωνία των λευκών γιατί στην πραγματικότητα δεν έχουν άλλη επιλογή. Όμως οι λευκοί θα πρέπει να σεβαστού αυτή την πολύτιμη περιουσία που αφήνουν πίσω τους οι ερυθρόδερμοι.
2. Πώς αντιλαμβάνεται ο Ινδιάνος τη σχέση του με τη φύση;
Για τον Ινδιάνο ο άνθρωπος είναι κομμάτι της φύση και μόνο ως τέτοιο μπορεί να ζήσει ευτυχισμένος. Σε αντίθεση με τον λευκό, ο Ινδιάνος δεν νοεί τον εαυτό του να χρησιμοποιεί και να καταστρέφει τη φύση για τους δικούς του σκοπούς. Γι' αυτόν η φύση είναι αυτοσκοπός. Δεν είναι ιδιοκτησία κανενός, αλλά ένας αδελφός, ένα κομμάτι από τον ίδιο τον άνθρωπο. Με τον ίδιο τρόπο βλέπει και τα υπόλοιπα ζώα χωρίς τα οποία ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να ζήσει. Οι κρίκοι της φυσικής αλυσίδας είναι άρρηκτα δεμένοι μεταξύ τους και ο άνθρωπος δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από ένας από αυτούς. Για τον Ινδιάνο η θέση αυτή του ανθρώπου, δίπλα στην υπόλοιπη δημιουργία και όχι πάνω από αυτή, είναι αυτονόητη.
3. Γιατί η όψη της πολιτείας των λευκών (και η νοοτροπία των κατοίκων της) «κάνει κακό στα μάτια του ερυθρόδερμου»;
Ανάμεσα στον πολιτισμό των Ινδιάνων και των λευκών υπάρχει ένα χάσμα που διαχωρίζει τους μεν από τους δε. Για τον Ινδιάνο το να ζει ως κομμάτι της φύσης είναι στοιχείο αναπόσπαστο για την ευτυχία του. Αντίθετα ο λευκός καταπατά τη φύση, την καταστρέφει και δεν τη σέβεται. Κόβει τα δέντρα για να χτίσει πολυκατοικίες. Μολύνει τον αέρα για να φτιάξει βιομηχανίες. Μέσα στις πολύβουες πολιτείες του ανθρώπου δεν μπορεί κανείς να ακούσει πια τον αέρα να περνά ανάμεσα στα φύλλα ή τα πουλιά να κελαηδούν. Οι μόνοι ήχοι που κυριαρχούν και σκεπάζουν όλους τους άλλους είναι αυτοί των αυτοκινήτων και των μηχανών.
4. Σε διάφορα σημεία του κειμένου ο Ινδιάνος Σιάτλ χαρακτηρίζει τον εαυτό του και τους ομοεθνείς του «άγριους». Πώς αντιλαμβάνεστε αυτόν το χαρακτηρισμό;
Με τον χαρακτηρισμό "άγριοι" ο αρχηγός των Ινδιάνων ειρωνεύεται την υπεροψία των λευκών. Θεωρώντας εξ' ορισμού ότι οι ίδιοι είναι ανώτεροι από κάθε άλλο είδος και από κάθε άλλο πολιτισμό, οι λευκοί όρισαν ως πολιτισμένους τους εαυτούς τους και ως άγριους όσους δεν έχουν τις ίδιες αξίες με αυτούς. Μέσα από το κείμενό του ο αρχηγός των Ινδιάνων αποδεικνύει ότι οι "πολιτισμένοι" λευκοί είναι πολύ περισσότερο άγριοι από τους ερυθρόδερμους, αφού δεν σέβονται τη φύση, ούτε τον συνάνθρωπό τους, είναι αδίστακτοι και πρόθυμοι να κάνουν τα πάντα για να πετύχουν αυτό που θέλουν.
5. Τι πιστεύετε ότι αποφάσισαν τελικά οι Ινδιάνοι για τη γη τους; Ποια σημεία του κειμένου μάς προϊδεάζουν για την απόφασή τους;
Οι Ινδιάνοι αποφάσισαν τελικά να πουλήσουν τη γη τους στους λευκούς ώστε να εξασφαλίσουν τη μετακίνησή τους σε μια νέα περιοχή όπου θα μπορέσουν να ζήσουν ειρηνικά. Οι διατυπώσεις που επιλέγει ο αρχηγός των Ινδιάνων δίνουν την εντύπωση ότι τίποτα δεν έχει αποφασιστεί τελεσίδικα. Στην πραγματικότητα όμως, τόσο οι Ινδιάνοι όσο και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, γνωρίζουν ότι δεν τίθεται στην πραγματικότητα θέμα επιλογής. Αν οι Ινδιάνοι δεν παραχωρήσουν τη γη τους με το καλό, οι λευκοί θα έρθουν και θα την κατακτήσουν με το άγριο.
|
|
|
