Ανάλυση μετοχών
Για να αναλύσουμε τις μετοχές σε αντίστοιχες προτάσεις ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα:
Επιθετική Μετοχή
Αναλύεται σε Αναφορική Πρόταση ως εξής:
Ἀνοητότατοι γάρ εἰσιν ἐκεῖνοι οἵ λογοποιοῦσιν [γιατί πιο ανόητοι είναι εκείνοι, οι οποίοι κατασκευάζουν ειδήσεις]
Αἱ πόλεις διοικοῦνται τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις
Αἱ πόλεις διοικοῦνται τοῖς νόμοις τούτοις οἳ κεῖνται [Οι πόλεις διοικούνται με τους νόμους που έχουν καθοριστεί]
Οἱ ἐκ Φλειοῦντος φεύγοντες ἐπορεύοντο εἰς Λακεδαίμονα
Ἐκ Φλειοῦντος οὗτοι, οἵ ἔφευγον ἐπορεύοντο εἰς Λακεδαίμονα [Από τον Φλειούντα αυτοί που εξορίστηκαν κατευθύνοντας προς τη Λακεδαίμονα] [- Το ρήμα της αναφορικής πρότασης τίθεται σε Παρατατικό, καθώς εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἔφευγον)]
Κατηγορηματική Μετοχή
Αναλύεται σε Ειδική Πρόταση ως εξής:
Οὐδένα οἶδα μισοῦντα τοὺς ἐπαινοῦντας
Οἶδα ὅτι οὐδείς μισεῖ τοὺς ἐπαινοῦντας [Γνωρίζω ότι κανείς δεν μισεί εκείνους που επαινούν]
Ἴσθι ἀνόητος ὤν
Ἴσθι ὅτι ἀνόητος εἶ [Πρέπει να ξέρεις ότι είσαι ανόητος]
Φαίνεται οὗτος πάντα τἀναντία τοῖς νόμοις πεπρεσβευκώς
Φαίνεται οὗτος ὅτι πάντα τἀναντία τοῖς νόμοις πεπρέσβευκεν [Είναι φανερό ότι αυτός (διαπραγματεύτηκε ως πρεσβευτής) πρέσβευε όλα όσα ήταν αντίθετα στους νόμους]
Ἴσασι γὰρ οὐδένας ἄλλους πάλιν εἰς ἐλευθερίαν ἂν τὰ πράγματ’ ἐξάγοντας
Ἴσασι γὰρ ὅτι οὐδένες ἄλλοι ἐξάγοιεν ἄν πάλιν εἰς ἐλευθερίαν τὰ πράγματα.
Χρονική μετοχή
Κατά την ανάλυση της χρονικής μετοχής λαμβάνουμε υπόψη μας τα ακόλουθα:
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το πραγματικό, τότε η χρονική πρόταση θα εκφέρεται με Οριστική.
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το προσδοκώμενο ή το αόριστα επαναλαμβανόμενο στο παρόν και το μέλλον, τότε η πρόταση θα εκφέρεται με Υποτακτική + χρονικός σύνδεσμος με το αοριστολογικό ἄν.
Σημείωση: Αν η μετοχή είναι χρονικοϋποθετική, που δηλώνει το προσδοκώμενο ή την αόριστη επανάληψη σε παρόν και μέλλον αναλύεται με:
→ ἐπάν, ἐπειδὰν + υποτακτική του ίδιου χρόνου, αν εκφράζει το προτερόχρονο
→ ὅταν, ὅπόταν + υποτακτική του ίδιου χρόνου, αν εκφράζει το σύγχρονο
- Αν μετοχή δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος ή το αόριστα επαναλαμβανόμενο στο παρελθόν, τότε η πρόταση θα εκφέρεται με Ευκτική.
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το σύγχρονο σε σχέση με την ενέργεια του ρήματος της κύριας πρότασης, τότε εισάγεται με τους συνδέσμους: ὅτε, ὁπότε, ἐν ᾧ, ἡνίκα.
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το προτερόχρονο σε σχέση με την ενέργεια του ρήματος της κύριας πρότασης, τότε εισάγεται με τους συνδέσμους: ἐπεί, ἐπειδή, ἐξ οὗ, ἐξ ὅτου, ἀφ’ οὗ, ἀφ’ ὅτου.
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το υστερόχρονο σε σχέση με την ενέργεια του ρήματος της κύριας πρότασης, τότε εισάγεται με τους συνδέσμους: ἕως, ἔστε, ἄχρι, μέχρι.
Αιτιολογική Μετοχή
Αναλύεται σε Αιτιολογική Πρόταση ως εξής:
ἐπεὶ, ἐπειδὴ, διότι, ὅτι, ὡς + οριστική (μετά από αρκτικό χρόνο)
+ ευκτική (μετά από ιστορικό χρόνο)
- Αν η αιτιολογική μετοχή εκφράζει αντικειμενική αιτιολογία και εξαρτάται από αρκτικό χρόνο, εισάγεται με τους συνδέσμους ἐπεί, ἐπειδή, διότι, ὅτι, και εκφέρεται με Οριστική.
- Αν η αιτιολογική μετοχή εκφράζει αντικειμενική αιτιολογία και εξαρτάται από ιστορικό χρόνο, εισάγεται με τους συνδέσμους ἐπεί, ἐπειδή, διότι, ὅτι, και εκφέρεται με Ευκτική.
- Αν η αιτιολογική μετοχή εκφράζει υποκειμενική αιτιολογία εισάγεται με τον σύνδεσμο ὡς, και εκφέρεται:
με Οριστική, αν εξαρτάται από αρκτικό χρόνο
με Ευκτική, αν εξαρτάται από ιστορικό χρόνο
[Στην ανάλυση των αιτιολογικών μετοχών η Οριστική έγκλιση είναι συνηθέστερη, έστω κι αν έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο.]
Τελική Μετοχή
Αναλύεται σε Τελική Πρόταση ως εξής:
ἵνα + υποτακτική αορίστου (εξάρτηση από αρκτικό χρόνο)
ἵνα + ευκτική του πλαγίου λόγου (εξάρτηση από ιστορικό χρόνο)
Εναντιωματική Μετοχή
Αναλύεται σε εναντιωματική πρόταση ως εξής:
Εἰ καὶ + οριστική
Στην ανάλυση της εναντιωματικής μετοχής λαμβάνουμε υπόψη μας τον τρόπο εκφοράς των εναντιωματικών και υποθετικών προτάσεων.
- Αν η εναντίωση (ή η παραχώρηση) γίνεται σε κάτι που είναι ή θεωρείται πραγματικό, τότε η πρόταση εισάγεται με τον σύνδεσμο εἰ καὶ, και εκφέρεται με Οριστική (ή Ευκτική). Ενώ, ανάλογα με το εκφραζόμενο νόημα, η εναντιωματική πρόταση μπορεί να εισάγεται με το σύνδεσμο ἄν καί, και να εκφέρεται με Υποτακτική.
- Αν η εναντίωση (ή η παραχώρηση) γίνεται σε κάτι που είναι ή θεωρείται μη πραγματικό ή αβέβαιο, τότε η εναντιωματική πρόταση εισάγεται με τον σύνδεσμο καὶ εἰ, και εκφέρεται με Οριστική (ή Ευκτική). Ενώ, ανάλογα με το εκφραζόμενο νόημα, η εναντιωματική πρόταση μπορεί να εισάγεται με τους συνδέσμους καί ἐάν, καί ἄν (κἄν), καί ἢν, και να εκφέρεται με Υποτακτική.
- Αν στην κύρια υπάρχει άρνηση, τότε η μετοχή αναλύεται με:
→ οὐδ’ εἰ, μηδ’ εἰ + οριστική ή ευκτική
→ οὐδ΄ἔάν, μηδ’ ἔάν + υποτακτική, ανάλογα με την εκφορά της κύριας.
- Οι εναντιωματικές μετοχές δηλώνουν πιο συχνά το πραγματικό, την απλή σκέψη του λέγοντος και το μη πραγματικό.
- Οι λέξεις που συνοδεύουν ενίοτε την εναντιωματική μετοχή (καί, καίτοι, καίπερ, καὶ ταῦτα κλπ.), δεν περιλαμβάνονται στη δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση.
Υποθετική μετοχή
Αναλύεται σε υποθετική πρόταση ανάλογα με την απόδοση της μετοχής και το νόημα ως εξής:
Εἰ + οριστική/ ευκτική
ἐὰν, ἄν, ἤν + υποτακτική
- Αν η κύρια πρόταση εκφέρεται με δυνητική οριστική, τότε η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί σε υποθετική πρόταση με εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου, εκφράζοντας το μη πραγματικό.
- Αν η κύρια πρόταση εκφέρεται με οριστική Μέλλοντα, τότε η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί με ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική, εκφράζοντας το προσδοκώμενο.
- Αν η κύρια πρόταση εκφέρεται με δυνητική ευκτική, τότε η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί με εἰ + ευκτική, εκφράζοντας την απλή σκέψη του λέγοντος.
- Σε κάθε άλλη περίπτωση η αναγνώριση και η ανάλυση της μετοχής γίνεται με βάση το νόημα της περιόδου.
- Χαρακτηρίζουμε συντακτικά τη μετοχή
- Επιλέγουμε τον κατάλληλο σύνδεσμο εισαγωγής ανάλογα με το είδος της μετοχής
- Το υποκείμενο της μετοχής γίνεται υποκείμενο τις δευτερεύουσας πρότασης (πάντα σε ονομαστική για τα προσωπικά ρήματα). Αν η μετοχή είναι συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτάται, τότε το υποκείμενο μπορεί να παραλείπεται.
- Μετατρέπουμε το ρηματικό τύπο της μετοχής σε ρήμα του ίδιου χρόνου, σε έγκλιση ανάλογη με τους κανόνες εκφοράς της αντίστοιχης δευτερεύουσας πρότασης και σε πρόσωπο αντίστοιχο με το υποκείμενο του, το οποίο έχει καθοριστεί στο 3ο βήμα.
Επιθετική Μετοχή
Αναλύεται σε Αναφορική Πρόταση ως εξής:
- Αναφορική αντωνυμία + οριστική
Ἀνοητότατοι γάρ εἰσιν ἐκεῖνοι οἵ λογοποιοῦσιν [γιατί πιο ανόητοι είναι εκείνοι, οι οποίοι κατασκευάζουν ειδήσεις]
Αἱ πόλεις διοικοῦνται τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις
Αἱ πόλεις διοικοῦνται τοῖς νόμοις τούτοις οἳ κεῖνται [Οι πόλεις διοικούνται με τους νόμους που έχουν καθοριστεί]
Οἱ ἐκ Φλειοῦντος φεύγοντες ἐπορεύοντο εἰς Λακεδαίμονα
Ἐκ Φλειοῦντος οὗτοι, οἵ ἔφευγον ἐπορεύοντο εἰς Λακεδαίμονα [Από τον Φλειούντα αυτοί που εξορίστηκαν κατευθύνοντας προς τη Λακεδαίμονα] [- Το ρήμα της αναφορικής πρότασης τίθεται σε Παρατατικό, καθώς εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἔφευγον)]
Κατηγορηματική Μετοχή
Αναλύεται σε Ειδική Πρόταση ως εξής:
- ὅτι - ὠς + οριστική (εξάρτηση από ρήμα αρκτικού χρόνου)
- ὅτι - ὡς + ευκτική πλαγίου λόγου (εξάρτηση από ρήμα ιστορικού χρόνου)
Οὐδένα οἶδα μισοῦντα τοὺς ἐπαινοῦντας
Οἶδα ὅτι οὐδείς μισεῖ τοὺς ἐπαινοῦντας [Γνωρίζω ότι κανείς δεν μισεί εκείνους που επαινούν]
Ἴσθι ἀνόητος ὤν
Ἴσθι ὅτι ἀνόητος εἶ [Πρέπει να ξέρεις ότι είσαι ανόητος]
Φαίνεται οὗτος πάντα τἀναντία τοῖς νόμοις πεπρεσβευκώς
Φαίνεται οὗτος ὅτι πάντα τἀναντία τοῖς νόμοις πεπρέσβευκεν [Είναι φανερό ότι αυτός (διαπραγματεύτηκε ως πρεσβευτής) πρέσβευε όλα όσα ήταν αντίθετα στους νόμους]
Ἴσασι γὰρ οὐδένας ἄλλους πάλιν εἰς ἐλευθερίαν ἂν τὰ πράγματ’ ἐξάγοντας
Ἴσασι γὰρ ὅτι οὐδένες ἄλλοι ἐξάγοιεν ἄν πάλιν εἰς ἐλευθερίαν τὰ πράγματα.
Χρονική μετοχή
Κατά την ανάλυση της χρονικής μετοχής λαμβάνουμε υπόψη μας τα ακόλουθα:
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το πραγματικό, τότε η χρονική πρόταση θα εκφέρεται με Οριστική.
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το προσδοκώμενο ή το αόριστα επαναλαμβανόμενο στο παρόν και το μέλλον, τότε η πρόταση θα εκφέρεται με Υποτακτική + χρονικός σύνδεσμος με το αοριστολογικό ἄν.
Σημείωση: Αν η μετοχή είναι χρονικοϋποθετική, που δηλώνει το προσδοκώμενο ή την αόριστη επανάληψη σε παρόν και μέλλον αναλύεται με:
→ ἐπάν, ἐπειδὰν + υποτακτική του ίδιου χρόνου, αν εκφράζει το προτερόχρονο
→ ὅταν, ὅπόταν + υποτακτική του ίδιου χρόνου, αν εκφράζει το σύγχρονο
- πείθει ὥστε ξυγχωρήσαι ἀλλήλοις δέκα μὲν ἄνδρας τοὺς αἰτιωτάτους κρίναι, οἱ οὐκέτι ἔμειναν, τοὺς δ’ ἄλλους οἰκεῖν σπονδὰς πρὸς ἀλλήλους ποιησαμένους καὶ πρὸς Ἀθηναίους, ὥστε τοὺς αὐτοὺς ἐχθροὺς καὶ φίλους νομίζειν
- ὅταν ποιήσωνται = Χρονικοϋποθετική μετοχή, η οποία δηλώνει το προσδοκώμενο.
- Αν μετοχή δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος ή το αόριστα επαναλαμβανόμενο στο παρελθόν, τότε η πρόταση θα εκφέρεται με Ευκτική.
- Κῦρος ἐθήρευεν ἀπό ἵππου γυμνάσαι βουλόμενος ἑαυτόν τε καί τούς ἵππους
- ὁπότε βούλοιτο = Χρονικοϋποθετική μετοχή, η οποία δηλώνει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το σύγχρονο σε σχέση με την ενέργεια του ρήματος της κύριας πρότασης, τότε εισάγεται με τους συνδέσμους: ὅτε, ὁπότε, ἐν ᾧ, ἡνίκα.
- Μετ᾽ ὀλίγον δὲ τούτων Δωριεὺς ὁ Διαγόρου ἐκ Ῥόδου εἰς Ἑλλήσποντον εἰσέπλει ἀρχομένου χειμῶνος
- ἐν ᾧ χειμών ἤρχετο = Γενική απόλυτη χρονική μετοχή, η οποία δηλώνει το σύγχρονο. Η χρονική πρόταση που δημιουργείται εκφέρεται με Οριστική, καθώς δηλώνει κάτι το πραγματικό, χρόνου Παρατατικού, καθώς εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (εἰσέπλει).
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το προτερόχρονο σε σχέση με την ενέργεια του ρήματος της κύριας πρότασης, τότε εισάγεται με τους συνδέσμους: ἐπεί, ἐπειδή, ἐξ οὗ, ἐξ ὅτου, ἀφ’ οὗ, ἀφ’ ὅτου.
- Γνόντες δὲ οἱ Ἐπιδάμνιοι οὐδεμίαν σφίσιν ἀπὸ Κερκύρας τιμωρίαν οὖσαν ἐν ἀπόρῳ εἴχοντο θέσθαι τὸ παρόν
- ἐπεί ἔγνωσαν οἱ Ἐπιδάμνιοι = Χρονική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος, η οποία εκφράζει το προτερόχρονο. Η χρονική πρόταση που δημιουργείται εκφέρεται με Οριστική, καθώς δηλώνει κάτι το πραγματικό.
- Καὶ ὁ µὲν ταῦτα πράξας ἔµελλεν ἀποπλεύσεσθαι
- ἐπεί ἔπραξε = Χρονική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος, η οποία εκφράζει το προτερόχρονο. Η χρονική πρόταση που δημιουργείται εκφέρεται με Οριστική, καθώς δηλώνει κάτι το πραγματικό.
- Αν η μετοχή δηλώνει κάτι το υστερόχρονο σε σχέση με την ενέργεια του ρήματος της κύριας πρότασης, τότε εισάγεται με τους συνδέσμους: ἕως, ἔστε, ἄχρι, μέχρι.
- Ταῦτα ἐποίουν γενομένου σκότους
- μέχρι σκότος ἐγένετο = Γενική απόλυτη χρονική μετοχή, η οποία δηλώνει το υστερόχρονο. Η χρονική πρόταση που δημιουργείται εκφέρεται με Οριστική, καθώς δηλώνει κάτι το πραγματικό.
Αιτιολογική Μετοχή
Αναλύεται σε Αιτιολογική Πρόταση ως εξής:
ἐπεὶ, ἐπειδὴ, διότι, ὅτι, ὡς + οριστική (μετά από αρκτικό χρόνο)
+ ευκτική (μετά από ιστορικό χρόνο)
- Αν η αιτιολογική μετοχή εκφράζει αντικειμενική αιτιολογία και εξαρτάται από αρκτικό χρόνο, εισάγεται με τους συνδέσμους ἐπεί, ἐπειδή, διότι, ὅτι, και εκφέρεται με Οριστική.
- καὶ νικᾷ ὁ δῆμος χωρίων τε ἰσχύι καὶ πλήθει προύχων
- ἐπειδή προεῖχε = Αιτιολογική μετοχή, αντικειμενικής αιτιολογίας, εξαρτώμενη από ρήμα αρκτικού χρόνου.
- δείσαντες οἱ ὀλίγοι µὴ αὐτοβοεὶ ὁ δῆµος τοῦ τε νεωρίου κρατήσειεν ἐπελθὼν καὶ σφᾶς διαφθείρειεν͵ ἐµπιπρᾶσι τὰς οἰκίας τὰς ἐν κύκλῳ τῆς ἀγορᾶς καὶ τὰς ξυνοικίας
- ἐπειδή ἔδεισαν = Αιτιολογική μετοχή, αντικειμενικής αιτιολογίας, εξαρτώμενη από ρήμα αρκτικού χρόνου.
- Αν η αιτιολογική μετοχή εκφράζει αντικειμενική αιτιολογία και εξαρτάται από ιστορικό χρόνο, εισάγεται με τους συνδέσμους ἐπεί, ἐπειδή, διότι, ὅτι, και εκφέρεται με Ευκτική.
- Αν η αιτιολογική μετοχή εκφράζει υποκειμενική αιτιολογία εισάγεται με τον σύνδεσμο ὡς, και εκφέρεται:
με Οριστική, αν εξαρτάται από αρκτικό χρόνο
με Ευκτική, αν εξαρτάται από ιστορικό χρόνο
- ὁ δῆμος ὁπλισθεὶς ἐπὶ τῇ προφάσει ταύτῃ, ὡς οὐδὲν αὐτῶν ὑγιὲς διανοουμένων τῇ τοῦ μὴ ξυμπλεῖν ἀπιστίᾳ, τά τε ὅπλα αὐτῶν ἐκ τῶν οἰκιῶν ἔλαβε
- ὡς διανοοῖντο (ή ὡς διενοοῦντο) = Γενική απόλυτη αιτιολογική μετοχή, υποκειμενικής αιτιολογίας, εξαρτώμενη από ρήμα ιστορικού χρόνου.
[Στην ανάλυση των αιτιολογικών μετοχών η Οριστική έγκλιση είναι συνηθέστερη, έστω κι αν έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο.]
Τελική Μετοχή
Αναλύεται σε Τελική Πρόταση ως εξής:
ἵνα + υποτακτική αορίστου (εξάρτηση από αρκτικό χρόνο)
ἵνα + ευκτική του πλαγίου λόγου (εξάρτηση από ιστορικό χρόνο)
- Πέμπουσι δὲ καὶ ἐς τὰς Ἀθήνας εὐθὺς πρέσβεις περί τε τῶν πεπραγμένων διδάξοντας ὡς ξυνέφερε καὶ τοὺς ἐκεῖ καταπεφευγότας πείσοντας μηδὲν ἀνεπιτήδειον πράσσειν, ὅπως μη τις ἐπιστροφὴ γένηται.
- ἵνα διδάξωσι / ἵνα πείσωσι
- ὁ δ᾽ εὐθὺς τριήρεις μὲν ἐπλήρου, ὡς βοηθήσων κατὰ θάλατταν
- ἵνα βοηθήσειε κατὰ θάλατταν
- Οἱ Θηβαῖοι συνεκάλεσαν ἀπὸ τῶν πόλεων ἁπασῶν ἀκουσομένους τῆς παρὰ βασιλέως ἐπιστολῆς
- Οἱ Θηβαῖοι συνεκάλεσαν ἀπὸ τῶν πόλεων ἁπασῶν ἴνα ἀκούσοιεν τῆς παρὰ βασιλέως ἐπιστολῆς
Εναντιωματική Μετοχή
Αναλύεται σε εναντιωματική πρόταση ως εξής:
Εἰ καὶ + οριστική
Στην ανάλυση της εναντιωματικής μετοχής λαμβάνουμε υπόψη μας τον τρόπο εκφοράς των εναντιωματικών και υποθετικών προτάσεων.
- Αν η εναντίωση (ή η παραχώρηση) γίνεται σε κάτι που είναι ή θεωρείται πραγματικό, τότε η πρόταση εισάγεται με τον σύνδεσμο εἰ καὶ, και εκφέρεται με Οριστική (ή Ευκτική). Ενώ, ανάλογα με το εκφραζόμενο νόημα, η εναντιωματική πρόταση μπορεί να εισάγεται με το σύνδεσμο ἄν καί, και να εκφέρεται με Υποτακτική.
- Ἕλλην ὢν Ἕλληνας ἀδικεῖ
- Εἰ καί ἐστι Ἕλλην, Ἕλληνας ἀδικεῖ = Εναντιωματική μετοχή, η οποία εκφράζει εναντίωση προς κάτι που είναι πραγματικό.
- ὅτι αὐτῶν παρημέλουν ὄντες ἄποικοι
- εἰ καὶ ἦσαν ἄποικοι = Εναντιωματική μετοχή, η οποία εκφράζει εναντίωση προς κάτι που είναι πραγματικό.
- Αν η εναντίωση (ή η παραχώρηση) γίνεται σε κάτι που είναι ή θεωρείται μη πραγματικό ή αβέβαιο, τότε η εναντιωματική πρόταση εισάγεται με τον σύνδεσμο καὶ εἰ, και εκφέρεται με Οριστική (ή Ευκτική). Ενώ, ανάλογα με το εκφραζόμενο νόημα, η εναντιωματική πρόταση μπορεί να εισάγεται με τους συνδέσμους καί ἐάν, καί ἄν (κἄν), καί ἢν, και να εκφέρεται με Υποτακτική.
- Καί ἀποστᾶσα ἡ πόλις ἀφίξεται εἰς σύμβασιν
- καί ἄν ἀποστῇ πόλις, ἀφίξεται εἰς σύμβασιν (προσδοκώμενο)
- Αν στην κύρια υπάρχει άρνηση, τότε η μετοχή αναλύεται με:
→ οὐδ’ εἰ, μηδ’ εἰ + οριστική ή ευκτική
→ οὐδ΄ἔάν, μηδ’ ἔάν + υποτακτική, ανάλογα με την εκφορά της κύριας.
- οἳ οὐδ’ ὑπὲρ ἑνὸς ἑκάστου τῶν πεπραγμένων δὶς ἀποθανόντες δίκην δοῦναι δύναιντ’ ἂν
- οἳ οὐδ’ εἰ ἀποθάνοιεν δις, δύναντ’ ἄν δοῦναι δίκην (απλή σκέψη του λέγοντος)
- Οι εναντιωματικές μετοχές δηλώνουν πιο συχνά το πραγματικό, την απλή σκέψη του λέγοντος και το μη πραγματικό.
- Οι λέξεις που συνοδεύουν ενίοτε την εναντιωματική μετοχή (καί, καίτοι, καίπερ, καὶ ταῦτα κλπ.), δεν περιλαμβάνονται στη δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση.
Υποθετική μετοχή
Αναλύεται σε υποθετική πρόταση ανάλογα με την απόδοση της μετοχής και το νόημα ως εξής:
Εἰ + οριστική/ ευκτική
ἐὰν, ἄν, ἤν + υποτακτική
- Αν η κύρια πρόταση εκφέρεται με δυνητική οριστική, τότε η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί σε υποθετική πρόταση με εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου, εκφράζοντας το μη πραγματικό.
- Αν η κύρια πρόταση εκφέρεται με οριστική Μέλλοντα, τότε η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί με ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική, εκφράζοντας το προσδοκώμενο.
- Αν η κύρια πρόταση εκφέρεται με δυνητική ευκτική, τότε η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί με εἰ + ευκτική, εκφράζοντας την απλή σκέψη του λέγοντος.
- Σε κάθε άλλη περίπτωση η αναγνώριση και η ανάλυση της μετοχής γίνεται με βάση το νόημα της περιόδου.
- Οὐκ ἄν ἦλθον δεῦρο, ὑμῶν μη κελευσάντων (δε θα ερχόμουν εδώ, αν δεν το προστάζατε εσείς)
- Οὐκ ἄν ἦλθον δεῦρο, εἰ μη ὑμεῖς ἐκελεύσατε [2ο είδος: μη πραγματικό]
- Οὐκ ἂν ἔλαθεν ὁρμώμενος ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ (Ο Κλέων δε θα περνούσε απαρατήρητος, αν εξορμούσε με όλο το στράτευμα)
- Οὐκ ἂν ἔλαθεν, εἰ ὡρμᾶτο ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ [2ο είδος: μη πραγματικό]
- Ἀνώνυμοι θανόντες οὐ γελώμεθα ἄν (αν πεθάνουμε ανώνυμοι, δε θα γελοιοποιηθούμε)
- Εἰ θάνοιμεν ἀνώνυμοι, οὐ γελώμεθα ἄν [5ο είδος: απλή σκέψη του λέγοντος]
- Οἱ κολακεύοντες καὶ οἱ ἐξαπατῶντες πιστευθέντες τοὺς πιστεύσαντας ἀδικοῦσιν (Οι κόλακες και οι απατεώνες αν γίνουν πιστευτοί αδικούν όσους τους πίστεψαν)
- Ἐὰν οἱ κολακεύοντες καὶ οἱ ἐξαπατῶντες πιστευθῶσιν, τοὺς πιστεύσαντας ἀδικοῦσιν
Άσκηση: Να αναλύσετε τις μετοχές των προτάσεων στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις.
- Κῦρος συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον
- Δίκαια δράσας συμμάχους τούς θεούς ἕξεις
- Ὁ μή ἀδικῶν οὐδενός δεῖται νόμου
- Ἕλληνες ὄντες κατά τῆς Ἑλλάδος μάχονται
- Ἔπλεον πολεμήσοντες
- Οὗτος ἀφίκετο ἄρξων
- Τισσαφέρνης ἐπιορκήσας πολεμίους τούς θεούς ἐκτήσατο
- Φοβούμενοι τήν ὁδόν, ὅμως συνηκολούθησαν
- Μεγάλα πυρά ἐγένετο ἄτε πολλῆς ὕλης οὔσης
- Λαβόντες τά ὄπλα παρῆσαν εἰς Σάρδεις
- Ἄρχεσθαι μαθών ἄρχειν ἐπιστήσει
- Ὁ μέντοι Ἀγησίλαος ἐκείνους καίπερ ὁρῶν οὐκ ἐδίωκεν
- Ἡττηθέντων ἡμῶν οὐδείς ἄν ληφθείη
- Οἱ στρατιῶται ἐπισιτισμοῦ δεόμενοι διά τοῦτο ἀθυμοῦσι
- Ἀποπλεῖ οἴκαδε καίπερ χειμῶνος ὄντος
- Προμηθεύς κλέψας τό πῦρ τῶν θεῶν τοῖς ἀνθρώποις ἔδωκεν
- ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν
- Ἀρταξέρξου βασιλεύοντος Κῦρος ἐπί Σοῦσα ἐστράτευσεν
- Ἀθηναῖοι παρεσκευάζοντο ὡς ταῦτα πράξοντες
- τούτων οὕτως ἐχόντων βούλομαι σοί συμβουλεῖν
- δίκην μεγίστην δώσετε ἀδίκως φονεύσαντες τόν ἄνδρα τοῦτον
- Αἵ πόλεις αἱ δημοκρατούμεναι τοῖς νόμοις κειμένοις διοικοῦνται
- Οὗτοι ἢκουον τήν χώραν δῃουμένην
- Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα
- Οἱ Ἀθηναῖοι οὐκ ἀνείχοντο ἀκούοντες τῶν ἀντιλεγόντων
- Ταῦτα δέ ποιήσαντες ἐς τάς Ἀθήνας ἔπεμπον ἄγγελον
- Λέγει ὡς ὑβριστής εἰμί ὥσπερ μέλλων ἀληθῆ λέγειν
- Οἱ Ἕλληνες παρεσκευάζοντο ὡς δεξόμενοι αὐτόν
- Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς
- Οὐδέν ἐρῶ ἔχων εἰπεῖν
